Extra vierge olijfolie zit boordevol antioxidanten en gezonde vetten, en is daarom goed voor je hart, brein en botten. 

Dat verklaart waarom het in de meeste keukens veel wordt gebruikt. 

Echter, in recente jaren zijn er verschillende schandalen aan het licht gekomen, waarvan er een heeft geleid tot de inbeslagneming van maar liefst 150.000 liter ‘ ‘neppe’ olijfolie.

Deze ‘sjoemolie’ bleek in werkelijkheid sojaolie te zijn, gekleurd met betacaroteen en chlorofyl. 

Dit heeft de reputatie van extra vierge olijfolie ernstig aangetast. Dus hoe weet je of olijfolie echt is?

Diverse onderzoeken hebben onderzocht in hoeverre olijfolie daadwerkelijk extra vergine is en hebben de omvang van het bedrog in kaart gebracht.

Zo toonde deze studie aan dat maar liefst 69% van de zogenaamde extra virgine olijfolie niet voldoet aan de standaarden en van inferieure kwaliteit is.

En volgens een andere studie voldoet meer dan 50% niet aan de standaarden voor ‘extra vierge’.

Tot slot is er in 2017 aangetoond dat maar liefst 83% van de olijfolie onterecht als extra vierge wordt bestempeld.

Uit analyses van 35 extra vierge olijfoliën die in Deense supermarkten werden verkocht, waren er namelijk slechts 6 (17%) daadwerkelijk extra vierge.

Dit betekent dat de olijfolie die je hebt, waarschijnlijk niet afkomstig is van de hoogwaardige olijven uit de beste olijfregio’s ter wereld. 

Er is dus een goede kans dat je nog nooit extra vierge olijfolie geproefd hebt.

Zelfs de bedrijven achter de grote olijfoliemerken Bertolli en Carapelli hebben gefraudeerd.

In een rechtszaak werd ingestemd met een schikking van 7 miljoen dollar. Ze zullen ook de etiketten op hun producten veranderen.

Om bedrog te voorkomen zal ik je eerst uitleggen wat extra vierge olijfolie precies is en vervolgens zal ik 9 tips delen waarmee je echte vierge olijfolie kunt herkennen. 

Zo kun je er zeker van zijn dat je waar krijgt voor je geld en kunt profiteren van de gezondheidsvoordelen.

Lees het zorgvuldig door om de echte ‘gouden oliën’ in handen te krijgen.

Wat is extra vierge olijfolie?

Extra vierge olijfolie wordt geperst uit verse, gezonde olijven, zonder het gebruik van hitte, chemicaliën of verdere verwerking. Dit is bij (EU) wet verboden. (Regulation (EEC) No 2568/91).

De persing gebeurt meestal binnen 24 uur na de oogst. De olie wordt gewonnen door persen en centrifugeren en wordt niet wordt niet geraffineerd (verhit / chemisch bewerkt). 

Vervolgens wordt het in flessen gedaan, en bewaard op een koele, donkere en afgesloten plaats. 

Dit zijn cruciale stappen waarmee oxidatie door zonlicht en zuurstof voorkomen kan worden.

Dit resulteert in een zuivere, hoogwaardige olie met een fruitige en complexe smaak, een lage zuurgraad, zonder smaak- en geurafwijkingen en boordevol antioxidanten.

Extra vergine olijfolie zou dus helemaal onbewerkt moeten zijn. ‘Vergine,’ ‘Virgin,’ of ‘Vierge’ betekent letterlijk ‘maagdelijk.’

Om het label ‘extra vierge’, te krijgen, moet de olie laboratoriumanalyses en bepaalde tests doorstaan die zijn vastgesteld door de Internationale Olijfolieraad in Madrid.

Het is een complex en arbeidsintensief proces om dit te bereiken, vooral gezien het wereldwijde verzendproces. 

Bovendien is het kwetsbaar en moeilijk om over de hele wereld te verschepen. Het produceren van goede olijfolie is een ware uitdaging, en daar betaal je ook voor. 

Zodra de olijf geplukt is, begint de klok te tikken en moet het aan een tal van eisen voldoen.

De Ongekende Olijfolie Fraude 

De grote vraag naar extra vierge olijfolie heeft geleid tot meer frauduleuze of vervalste producten. 

69% voldoet niet aan de standaarden voor ‘extra vierge’. Het is namelijk veel makkelijker en goedkoper om laagwaardige olie te produceren, wat producenten aanmoedigt tot vervalsing en misleiding.

Met een marktwaarde van 15 miljard is olijfolie een grote industrie. Het is dan ook geen verrassing dat de gebieden met de meeste olijfolie ook te maken hebben met maffia-activiteiten. 

Goede olijven en extra vierge olijfolie worden ook steeds vaker gestolen.

In het ergste geval kan olijfolie vermengd zijn met een compleet andere olie, waar kleurstoffen zoals chlorofyl aan zijn toegevoegd. 

Er zijn tal van verdunde en vervalste producten die beweren extra vierge olijfolie te zijn, terwijl ze in werkelijkheid schadelijk kunnen zijn.

Olijfoliefraude komt wereldwijd veel voor.  

Vervalste, illegale extra vierge olijfolie is al sinds de tijd van de Romeinen een van de meest lucratieve vormen van fraude in de voedingswereld. 

Extra vierge olijfolie is namelijk makkelijk na te maken, moeilijk te detecteren en de gemiddelde consument is makkelijk voor de gek te houden. 

De meeste mensen weten toch niet hoe extra vierge olijfolie hoort te smaken.

Dus hoe weet je of de olijfolie in de schappen van de supermarkt ook echt ‘extra vierge’ is? 

Je wilt natuurlijk geen oude olijven of dat het gemengd is met zaadoliën, enzovoort. 

Neppe extra vierge olijfolie biedt misschien niet de bescherming tegen ontstekingen, hartziekten en hoge bloeddruk, die je zou verwachten met de echte variant.

Jouw supermarkt zit dus helaas vol met fraude en bedrog, maar als je weet waar je op moet letten, kun je de echte, magische gouden vloeistof vinden. 

Met de volgende tips kun je echte vierge olijfolie herkennen en voorkomen dat slechte oliën in je pan en eten belanden. 

Dus hoe weet je of olijfolie echt is? En hoe kun je zien dat olijfolie echt is?

1. Ruiken en Proeven

Een manier om dit te testen, is door te proeven. Goede, echte olijfolie ruikt fris, peperig, enigszins aards en grasachtig, met tonen van fruit. Het smaakt soms iets bitter en heeft een lichte pittigheid.

Als de olijven wat jonger en groener zijn, kan de olijfolie ook een bittere smaak hebben. De rijpheid van de olijven bepaalt mede de smaak van de olie.

Neppe olijfolie daarentegen smaakt vettig, ranzig, vaak smaakloos, en soms gewoon onaangenaam.

Vertrouw op je zintuigen. Als het lekker smaakt, is het waarschijnlijk van goede kwaliteit.

Het is niet goed als het muf smaakt of helemaal geen smaak heeft.

Als je nog nooit extra vierge olijfolie hebt geproefd, weet je niet precies wat je kunt verwachten, maar iedereen zal het verschil tussen geraffineerde olijfolie en extra vierge olijfolie proeven.

Net zoals alle wijnen niet hetzelfde smaken, geldt dit ook voor olijfolie. De smaak wordt beïnvloed door het type olijf, de regio waar ze worden geteeld en de productiemethode.

Kortom, een olijfolie is van goede kwaliteit als het pittig, scherp, of fruitig is, of een beetje prikkelt.

Helaas moet je eerst de fles kopen om de geur en smaak te kunnen testen. 

Houd er ook rekening mee dat de zuurtegraad, geur of smaak van olijfolie vaak met chemisch kunst- en vliegwerk wordt aangepast. Hierover later meer.

Gelukkig zijn er nog veel meer manieren om te zien of olijfolie echt is. Zo speelt de verpakking een belangrijke rol.

2. Donkere Glazen Fles

Bij het bewaren van olijfolie is het essentieel om het te beschermen tegen licht, aangezien dit de voedingswaarde, smaak en geur kan aantasten door oxidatie. 

Dit kan leiden tot ranzigheid en onaangename smaken.

In een doorzichtige fles zullen namelijk de plantaardige verbindingen in extra vierge olijfolie, onder invloed van UV-licht, al in enkele weken verbreken en wordt de olijfolie een oxidant voor je lichaam. 

Dus laat de doorzichtige flessen in de supermarkt staan! Die zijn net zo slecht voor je als roken.

Kies daarom voor extra vierge olie in een donkere glazen fles en vermijd doorzichtige of plastic flessen. 

Naast donkere glazen flessen zijn andere ondoorzichtige verpakkingen zoals blikken containers ook goede keuzes.

Olijfolie is tevens erg gevoelig voor zuurstof. Een goede afdichting kan blootstelling aan lucht voorkomen.

3. Misleidende Labels

In Italië zijn er wetten tegen het onjuist labelen van olijfolie als ‘extra vierge’, maar in andere landen zijn vergelijkbare regels vaak afwezig. 

Bedrijven hoeven hun olijfolie niet te testen om het als ‘extra vierge’ te verkopen en kunnen er simpelweg een label aan toekennen.

Zo zijn er zijn talloze nepkeurmerken die niets betekenen, evenals vage termen zoals ‘premium selectie’ en ‘koud geperst’. 

Hoewel het ontbreken van het ‘extra vierge’ label geen garantie biedt, is de kans groot dat je zonder dit label een minderwaardig product krijgt. 

Termen zoals ‘puur’ en ‘licht’ duiden meestal op bewerkte olie, ook al wijzen ze niet altijd op slechte kwaliteit. 

Deze termen zijn niet wettelijk gereguleerd en bieden geen zinvolle informatie over de kwaliteit van de olie.

Vermijd daarom producten met labels als ‘virgin’, ‘puur’ en ‘light’.

Laat je niet misleiden door een foto van een Italiaanse boer op de verpakking. Kijk daarom ook achterop het label!

De voorkant kan dan wel op Italiaanse olie lijken, maar vaak staat er op de achterkant vermeld dat de olijfolie is “verkregen uit olijven van Europese oorsprong”. 

Dat heeft dus niets met Italië te maken!

4. De ‘Oogstdatum’

De oogstdatum geeft aan wanneer de olijven zijn geplukt en verwerkt, en het land van herkomst biedt inzicht in de milieuomstandigheden en landbouwpraktijken. 

Hoe meer details je hebt, hoe beter. Over het algemeen zullen de beste oliën een ‘geperst op’ of ‘oogstdatum’ vermelden.

Olijven worden eenmaal per jaar laat in de herfst geoogst. 

Je hebt de meest verse olijfolie als de oogstdatum op je fles binnen de laatste 12-14 maanden valt. Binnen de afgelopen 18 maanden is ook goed.

Het is belangrijk op te merken dat niet alle olijfolieflessen de oogstdatum tonen. 

Dit kan te maken hebben met een onbekende oogstdatum, verouderde producten of het mengen van oudere oliën.

Betrouwbare fabrikanten vermelden meestal de oogstdatum om consumenten te helpen bij hun keuze.

5. Onbekender Merk

Grote merken kunnen kwaliteit opofferen voor massaproductie, terwijl kleinere merken met een familieverhaal vaak hoogwaardige olijfolie met unieke smaak en voordelen produceren.

Kleinere merken zijn vaak ook transparanter over hun productieproces, wat klanten helpt te begrijpen of de olie van hoge kwaliteit is.

Het is waarschijnlijk authentiek als het etiket de gebruikte olijfsoort, producent, molen, of het landgoed noemt.

6. De Houdbaarheidsdatum 

Een ’ten minste houdbaar tot’-datum is wel handig en wettelijk verplicht om te vermelden, maar helaas kan daar makkelijk mee gefraudeerd worden.

Zo mengen de grote merken oude olie van vorige seizoenen bij de nieuwe oogst om zo van oud olie af te komen. Ik zal hier aan het einde van het artikel wat meer over vertellen.

Het kan handig zijn omdat het een schatting geeft van hoe lang de olijfolie bij de juiste bewaaromstandigheden optimaal blijft. 

Beschouw het dus als een aanbevolen consumptieperiode. De ‘beste voor’-datum is willekeurig en heeft geen enkele wettelijke norm. 

‘Gebotteld op’ zegt niet veel, omdat de olie daarvoor een jaar in een tank kan hebben gezeten.

Gebotteld is al wel beter want als de olie in roestvrijstalen tanks is opgeslagen, gevuld met stikstof, dan zal de olie lang goed blijven en het gehalte polyfenolen relatief hoog zijn.

7. Het vrije vetzuurgehalte

Extra vierge olijfolie zou een lage zuurgraad moeten hebben, want het onderscheidt zich door zijn van nature lage gehalte aan vrije oliezuur. 

Let daarom op het vrije vetzuurgehalte (FFA), waarbij geldt: hoe lager, hoe beter. Extra vierge olijfolie (EVOO) zou een FFA-gehalte van minder dan 0,8% moeten hebben. 

Iets minder vaak kom je informatie tegen over de polyfenolgehaltes.

8. Polyfenolengehalte

Polyfenolen zijn natuurlijke verbindingen in planten, zoals olijven, en ze beschikken over heilzame antioxidante eigenschappen.

In extra vierge olijfolie (EVOO) varieert het polyfenolgehalte meestal tussen 50 en 2000 mg/kg. 

Oliën met hogere polyfenolconcentraties hebben meestal een intensere, bittere of prikkelende smaak. Hierover later meer.

Je gaat er soms van hoesten. Dit is een goed teken en daar heb je geen last van als je het vermengt met je eten.

Het meten van polyfenolen in olijfolie is echter complex en hun gehalte neemt af na verloop van tijd.

9. Europees Certificaat 

Zoek naar keurmerken van onafhankelijke partijen die vallen onder het Europese Unie-programma voor ‘Beschermde Oorsprongsbenaming’ (PGI, PDO). 

Deze certificeringen bevestigen dat de olijfolie is geproduceerd in de aangegeven regio, meestal volgens de traditionele methoden van die regio.

Olijfoliën afkomstig uit één enkele regio, zijn meestal van betere kwaliteit dan mengsels uit meerdere regio’s. 

Dit zorgt ervoor dat je een authentiek product krijgt, wat de kwaliteit en smaak van de olijfolie ten goede kan komen.

Hoe meer details er op de labels van de fles staan, hoe kleiner de kans dat ze verdund zijn met vulstoffen.

Let op specifieke informatie over de olijven, zoals het gebruikte olijvenras, de regio van herkomst en eventuele smaaknotities.

10. De Prijs

Spoiler alert: Goede olijfolie is niet goedkoop, dus wees bereid te investeren in kwaliteit, en daarmee in je gezondheid. 

Laat je echter niet misleiden door mooie verpakkingen en een hoge prijs. Goedkoop is verdacht, maar duur betekent niet altijd kwaliteit. 

Koop bij een gespecialiseerde olijfoliewinkel of een betrouwbare markt waar zorgvuldige inkoop belangrijk is, en waar je kunt proeven voordat je koopt.

De smaak van ‘echte’ extra vierge olijfolie is uniek en kun je nergens anders mee vergelijken. 

Maar wat is de beste olijfolie uit de supermarkt?

Helaas kun je de echte, magische vloeistof meestal niet in de supermarkt vinden.

Koop extra vierge olijfolie bij een speciaalzaak, met liefde voor olijfolie en goed contact met de olijfboeren waarvan de oliën worden gekocht. Dit is de beste filter.

Dit brengt ons bij mijn favoriet.

Wat is de beste extra vierge olijfolie?

Welke olijfolie is het beste? 

Er komt nogal wat bij kijken, want er zijn verschillende olijfolieproducenten en maar weinig mensen hebben de tijd om olijfolie op de 10 hierboven besproken punten te controleren.

Het is dus belangrijk dat je je olijfolie bij een expert koopt die goed bekend is met deze producenten en in staat is om de beste olijfolie te selecteren.

In mijn zoektocht naar de beste olijfolie kwam de website van ‘The Olive Label’ als beste uit de bus.

Ik heb de door hen geselecteerde olijfolieën persoonlijk geproefd, en ze hebben mijn eigen test met vlag en wimpel doorstaan.

Jack van Maas, de eigenaar van The Olive Label, weet ontzettend veel van olijfolie en heeft persoonlijk de olijfboeren van zijn olien bezocht.

Hij heeft een website speciaal voor fijnproevers en schrijft uitgebreid over olijfolie.

Op zijn website is een uitgebreid assortiment aan mooie olien te vinden, welke direct te bestellen zijn. 

Dankzij zijn juridische achtergrond kan niemand wegkomen met misleidende labels.

Wat mij betreft is dit een geweldig adres om echte gouden olijfolie in handen te krijgen. 

Zo word je bedrogen 

Fraude met olijfolie komt helaas nog steeds voor, want langs de productieketen is er ruimte voor bedrog. Je kunt op de volgende manieren misleid worden:

Vermenging. Olijfolie uit het ene land wordt vaak naar een ander land (meestal Italië) verzonden, en daar vermengd met olie uit andere plaatsen, voordat het opnieuw wordt gebotteld en verzonden. Het wordt soms ook vanuit Spanje naar Italië verscheept, waar het van een Italiaans label wordt voorzien, om vervolgens wereldwijd verkocht te worden.

Vorige oogst. Verse olijfolie wordt vaak vermengd met een andere olijfolie die al sinds de oogst van het vorige jaar of langer is opgeslagen. Dit is weliswaar legaal, maar tegen de tijd dat de fles de winkel bereikt, is de kwaliteit verminderd en voldoet het niet aan de normen van de Internationale Olijfraad.

Neppe olie. In het ergste geval wordt extra vierge olijfolie verdund met goedkope soja- of zaadolie of gemengd met laagwaardige chemische bewerkte olijfolie. 

Dit heeft geleid tot de grootste inbeslagname van olijfolie.

150.000 Liter Neppe Olijfolie

Italiaanse olijfolie is vaak duurder omdat Italië bekendstaat als het culinaire centrum van de wereld, en daar wordt gebruik van gemaakt. 

De gebieden met de grootste olijfolieproductie zijn ook de gebieden waar de maffia het meest actief is.

Criminelen importeerden goedkope zaadolie voor slechts iets meer dan één euro per liter, maar kleurden het vervolgens bij met bijvoorbeeld chlorofyl om het eruit te laten zien als olijfolie. 

Vervolgens labelden ze het als extra vierge olijfolie met een Italiaans vlaggetje erop. Ze verkochten wekelijks maar liefst 23.000 liter voor 5 tot 10 keer de prijs. 

In een grote operatie werden 24 personen gearresteerd en werd er 150.000 liter neppe olijfolie in beslag genomen.

Hoewel olijfolie meestal afkomstig is van olijven, komt fraude, waarbij bijvoorbeeld zaadolie als olijfolie wordt verkocht nog steeds voor, zij het minder vaak.

Spanje is de grootste producent

Mensen nemen vaak aan dat de beste olijfolie uit Italië komt. In werkelijkheid komt zowel goede als slechte olijfolie uit Italië, maar dat geldt ook voor landen zoals Spanje, Portugal, Griekenland en Australië.

Veel mensen zijn zich er niet van bewust dat Spanje de grootste producent van olijfolie is, terwijl Italië de grootste importeur en exporteur is

Fraude met Houdbaarheidsdatum 

De tenminste houdbaar tot datum (THT) is wel handig en wettelijk verplicht om te vermelden, maar helaas kan je daar makkelijk mee frauderen. 

Gebotteld is al beter omdat als de olie in roestvrijstalen tanks is opgeslagen, gevuld met stikstof, dan blijft de olie lang goed en het gehalte polyfenolen relatief hoog. Zeker als het ook nog eens gekoeld is. 

Maar de grote merken mengen oude olie van vorige seizoenen bij de nieuwe oogst om zo van oud olie af te komen. 

Daar komt bij dat olijfolie van vroeg geoogste, bepaalde soorten olijven (zoals Pical uit Spanje en Coratine uit Italië) veel beter goed blijven en het gehalte aan polyfenolen langer vast kunnen houden dan olijfolie van bulk olijven die laat geoogst zijn.

Die worden misschien niet ranzig na een jaar maar zijn eigenlijk na 6 maanden al niet echt gezond meer. Hier kan je makkelijk een boek over schrijven.

Vertrouw niet blind op je zintuigen

Een lekkere smaak kan op een goede kwaliteit duiden. Helaas wordt de zuurtegraad, geur of smaak van olijfolie vaak met chemisch kunst- en vliegwerk aangepast. 

Voor een betere smaak en geur meng je er bijvoorbeeld wat bèta-carotine en chlorofyl bij. Of misschien een beetje cis-3-hexenol.

Dat is een veel gebruikte synthetische stof die gebruikt wordt om de geur van vers gras en de smaak van appeltjes en tomaten na te bootsen.

Bittere en intense smaak door polyfenolen

Niet alle olijfolie met een hoog gehalte aan polyfenolen is bitter en intens, maar het is vaak wel zo.

De kriebel in de keel als je olijfolie puur proeft komt van de oleocantal, een vorm van anti-oxidant (polyfenolen) in olijfolie. 

De bittere smaak komt van oleuropeïne. Ook een antioxidant (polyfenol) in olijfolie. 

Een hoog gehalte maakt de olie bitter en intens. Ook hier kan je boeken over schrijven.

Take home message 

Al duizenden jaren wordt de gouden olie uit olijfolie geperst. 

De olijfboom wordt al honderden jaren als een heilige boom beschouwd, waarvan de takken worden gedragen door de godin van vrede en zegevierende olympiërs.

Deze eeuwenoude traditie en symboliek onderstrepen de essentie en waarde van extra vierge olijfolie.

Bijna elk recept vraagt om een kleine hoeveelheid extra vierge olijfolie. 

Extra vierge olijfolie voldoet aan strenge internationaal erkende normen en wordt zowel chemisch als door deskundige panels beoordeeld op smaak en geur.

Door de grote vraag naar extra vierge olie zijn er zorgen over de echtheid ervan, omdat sommige producten vervalst of verkeerd gelabeld zijn.

Italiaanse olijfolie zegt dus niet alles over de kwaliteit of authenticiteit van de olijfolie. Je moet het daarom allemaal zelf goed controleren.

In een notendop, hoe weet je of olijfolie echt is?

1. Koop olijfolie niet in de supermarkt, maar ga naar een olijfolie speciaalzaak die goede banden heeft met olijfboeren.
2. Let erop dat er een oogstnummer of -datum op de olijfoliefles staat vermeld.
3. Proef de olijfolie voordat je deze aanschaft. Hierdoor wordt de kans op het kopen van een slechte kwaliteit olijfolie aanzienlijk verminderd, zo niet volledig geëlimineerd.
4. Hoe meer details op het etiket, hoe beter. Deze details tonen aan dat de producenten transparant willen zijn.

En je moet op je hoede zijn, want je olijfolie kan vermengd zijn met oliën van lage kwaliteit. 

Door toevoeging van chemicaliën zoals chlorofyl en bètacaroteen wordt je als consument misleid.

Het imago van extra vierge olijfolie heeft hierdoor een deuk opgelopen en ik begrijp goed dat jij daardoor als consument terughoudend bent geworden. 

Voor kwaliteit en je gezondheid ben je bereid meer te betalen, maar dan wil je er wel zeker van zijn dat het goed is.

Ik hoop dat dit artikel en de 10 punten waaraan je echte olijfolie kunt herkennen, hebben geholpen. 

Overweeg de extra vierge olijfolie van The Olive Label, want in mijn zoektocht naar authentieke olie voldeden al zijn producten aan alle hierboven beschreven vereisten. Dit zal je vertrouwen zeker herstellen.

Het is goed om kritisch te zijn, want als je niet oplet, moet je gezondheid het prijskaartje betalen.

In mijn zoektocht naar de beste olijfolie groeide mijn nieuwsgierigheid naar alles rondom olijven en olijfolie.

Als jij tot het einde van dit artikel ben gekomen, dan ben jij net zo enthousiast over olijven en olijfolie als ik. Je bent, zoals ze zeggen, ‘’bitten by the olive bug’’.