Olijfolie staat bekend als vloeibaar goud en veel mensen denken dat het oneindig mee kan gaan. Dus is olijfolie onsterfelijk? 

Of kan olijfolie vervallen en kan olijfolie slecht worden? Kortom, kan olijfolie bederven?

In dit artikel leg ik uit hoe olijfolie kan bederven, hoe je bederf kunt herkennen en welke soorten olijfolie de langste houdbaarheid hebben.

Hoe kan olijfolie bederven?

Olijfolie is geen wijn die met de tijd alleen maar beter wordt. Licht, lucht en warmte zijn de stille vijanden van olijfolie.

Olijfolie kan door de volgende verschillende processen en factoren bederven:

1. Oxidatie. Oxidatie is een chemisch proces waarbij zuurstof reageert met de vetzuren in olijfolie, wat leidt tot de vorming van vrije radicalen. Dit proces verslechtert de smaak en kwaliteit van de olie. Je kunt oxidatie herkennen aan een ranzige geur en een smaak die niet meer fris en aangenaam is.

2. Licht. Licht, vooral ultraviolet licht zoals zonlicht, kan de moleculen in olijfolie beschadigen. Dit leidt tot oxidatie en smaakveranderingen. Om licht te vermijden, wordt olijfolie vaak verkocht in donkere glazen flessen of blikken.

3. Warmte. Hitte versnelt het oxidatieproces. Als olijfolie wordt blootgesteld aan hoge temperaturen, bijvoorbeeld in de buurt van fornuizen of in een warme keuken, kan het sneller bederven. Het is daarom het beste om olijfolie op een koele en constante temperatuur te bewaren.

4. Tijd. Olijfolie heeft een beperkte houdbaarheid, meestal rond de 12-18 maanden vanaf het moment van productie. Het degradatieproces begint wanneer je de fles opent, daarom is het aan te raden om de fles binnen 6 maanden op te maken.

5. Onjuiste opslag. Bewaar het in een goed afgesloten container of fles om contact met zuurstof te minimaliseren. Een donkere, koele voorraadkast is de ideale opslagplaats. Na verloop van tijd verliest de olie zijn frisheid en smaak, zelfs als deze goed is opgeslagen.

Bedorven olijfolie eten kan meestal geen kwaad. Het zal je niet ziek maken zoals het eten van bedorven vlees dat zou doen, maar ranzige olijfolie zal de smaak van je gerecht zeker bederven.

Ook heeft het waarschijnlijk zijn voedingswaarde en antioxidanten verloren.

Bedorven olijfolie herkennen 

Je kunt bedorven olijfolie aan verschillende tekenen en kenmerken herkennen.

In tegenstelling tot sommige andere voedingsmiddelen kun je bederf bij olijfolie niet altijd afleiden door er naar te kijken.

Gelukkig zijn er een aantal duidelijke dingen waaruit je kunt opmaken dat je olijfolie niet meer goed is:

1. Geur. Ruiken is een van de meest betrouwbare manieren om bedorven olijfolie te herkennen. Verse olijfolie heeft een aangename, fruitige geur. Bedorven olijfolie kan daarentegen een duidelijke ranzige geur hebben. Een niet verse geur is een sterke aanwijzing dat het bedorven is.

2. Smaak. Proef een kleine hoeveelheid olijfolie. Bedorven olijfolie heeft meestal een bittere, ranzige, of muffe smaak in plaats van de frisse, fruitige smaak van verse olijfolie.

3. Troebel. Verse olijfolie is meestal helder en transparant. Als de olijfolie troebel of melkachtig lijkt, kan dit wijzen op bederf. Dit kan optreden als gevolg van condensatie van water in de olie of oxidatie. Gelukkig kun je troebele olijfolie meestal nog gebruiken, maar de reden voor de troebelheid kan variëren. Hierover later meer.

4. Verkleuring. Bedorven olijfolie kan donkerder van kleur zijn dan verse olijfolie. Let op veranderingen in de kleur en textuur van de olie.

5. Dikker of stroperiger dan normaal. In sommige gevallen kan bedorven olijfolie dikker of stroperiger lijken dan verse olijfolie. Dit kan wijzen op oxidatie en verandering in de consistentie.

Houd er rekening mee dat olijfolie van nature enigszins kan variëren in smaak en textuur, afhankelijk van het type olijven en de productiemethode. 

Vertrouw op je zintuigen (geur en smaak) en de visuele kenmerken (troebelheid, verkleuring) om te bepalen of de olie nog geschikt is voor consumptie.

Kan olijfolie schimmelen?

Olijfolie schimmelt over het algemeen niet. Schimmels hebben doorgaans water nodig om te groeien, en olijfolie bevat heel weinig water. De hoge zuurgraad van olijfolie remt ook de groei van de meeste schimmels.

Echter, er kan mogelijk schimmelgroei optreden als olijfolie wordt verontreinigd met water of als er al schimmelsporen in de olie aanwezig zijn.

Schimmelvorming in olijfolie is over het algemeen zeer zeldzaam als je het op de juiste manier opslaat en gebruikt.

Om schimmelgroei te voorkomen, is het belangrijk om olijfolie op een koele, donkere plaats te bewaren, uit de buurt van vochtbronnen, en ervoor te zorgen dat er geen water in de fles terechtkomt.

Kortom, olijfolie heeft van nature een lage wateractiviteit en een hoge zuurgraad, waardoor schimmels zich niet gemakkelijk kunnen ontwikkelen.

Kan olijfolie schiften?

Olijfolie kan bij lage temperaturen schiften of stollen. Dit is een natuurlijk proces en geen teken van bederf.

Olijfolie is samengesteld uit vetzuren en andere componenten, en bij koude temperaturen kunnen deze componenten stollen, waardoor de olie dikker en troebeler wordt. 

Dit wordt vaak aangeduid als het “stollingspunt” van olijfolie.

Het schiften van olijfolie is omkeerbaar. De olijfolie wordt weer vloeibaar en helder als je het weer tot kamertemperatuur of hoger opwarmt.

Dit heeft geen invloed op de kwaliteit van de olie, en het is volkomen veilig om gestolde olijfolie te gebruiken bij het koken of als dressing.

Als je merkt dat je olijfolie gestold is, kun je de fles gewoon op kamertemperatuur laten staan totdat de olie weer vloeibaar wordt. 

Het kan enige tijd duren, afhankelijk van de omgevingstemperatuur. Schudden of roeren kan het proces ook helpen versnellen.

Is troebele olijfolie nog goed?

Troebele olijfolie kan je meestal nog gebruiken, maar de reden voor de troebelheid kan variëren. Hier zijn de belangrijkste scenario’s:

Temperatuur. Olijfolie kan bij lage temperaturen troebel worden, bijvoorbeeld wanneer je de olie in de koelkast bewaart. Dit is normaal en heeft geen invloed op de kwaliteit van de olie. Wanneer de olie weer opwarmt tot kamertemperatuur, zal deze helder worden.

Natuurlijke deeltjes. Soms kan troebelheid veroorzaakt worden door natuurlijke deeltjes en sedimenten in de olijfolie. Dit kan vaker voorkomen in ongefilterde olijfolie of olijfolie van mindere kwaliteit. Het is meestal geen probleem en heeft geen invloed op de smaak of kwaliteit van de olie.

Bederf. De troebelheid van de olijfolie kan echter ook veroorzaakt worden door oxidatie en bederf. In dat geval moet je de olijfolie weggooien.

Kortom, als je olijfolie troebel is maar geen andere tekenen van bederf vertoont, kun je het nog steeds veilig gebruiken.

Het is echter altijd verstandig om olijfolie op een koele, donkere plaats te bewaren en ervoor te zorgen dat de fles goed is afgesloten om de oxidatie te minimaliseren.

Hoe lang is olijfolie houdbaar ongeopend?

Ongeopende flessen extra vierge olijfolie zijn over het algemeen tot 18-24 maanden of langer houdbaar, mits ze op de juiste manier worden bewaard. 

Extra vierge olijfolie is gevoeliger voor oxidatie en licht dan geraffineerde olijfolie. Hierdoor kan extra vierge olijfolie een kortere houdbaarheid hebben.

Ongeopende flessen geraffineerde olijfolie kunnen tot 2-3 jaar of zelfs langer goed blijven als ze op een geschikte manier worden opgeslagen.

De houdbaarheid van ongeopende olijfolie varieert afhankelijk van verschillende factoren, waaronder het type olijfolie, de verpakkingsmethode en de opslagomstandigheden. 

Het is belangrijk op te merken dat olijfolie in de loop van de tijd geleidelijk aan zijn smaak en aroma kan verliezen, zelfs als het nog steeds veilig is om te consumeren. 

De vervaldatum op de fles is een goede indicatie, maar als je het goed opslaat kan de olie na die datum vaak nog veilig en bruikbaar zijn.

Houdbaarheid verlengen

Op de volgende manieren kun je de houdbaarheid van olijfolie verlengen.

1. Bewaar olijfolie op een koele plaats. Hitte versnelt het oxidatieproces van olijfolie. Bewaar de olie daarom op een koele, constante temperatuur, bij voorkeur onder de 24°C. Een koele voorraadkast of kelder is een geschikte opslagplaats.

2. Houd de olie uit de buurt van licht. Licht, vooral zonlicht, kan de kwaliteit van olijfolie aantasten. Bewaar olijfolie in een donkere, ondoorzichtige fles of blik om het te beschermen tegen lichtinval.

3. Luchtdichte opslag. Zorg ervoor dat de fles of container goed is afgesloten om blootstelling aan lucht te minimaliseren. Een luchtdichte sluiting voorkomt oxidatie.

4. Gebruik donkere glazen flessen. Geef bij aanschaf de voorkeur aan donkere glazen flessen. Dit helpt niet alleen tegen lichtinval, maar biedt ook extra bescherming tegen lucht- en temperatuurschommelingen.

5. Bewaar in een donkere kast. Bewaar de olijfolie in een donkere kast als je het regelmatig gebruikt. Zet het niet op het aanrecht waar het wordt blootgesteld aan licht en warmte.

6. Vermijd warmtebronnen. Zet de olijfoliefles niet in de buurt van warmtebronnen zoals fornuizen of ovens. Hitte kan de olie verslechteren.

7. Koop in kleine hoeveelheden. Als je niet vaak olijfolie gebruikt, overweeg dan om kleinere flessen te kopen, zodat je deze binnen een redelijke termijn kunt opgebruiken.

Door deze stappen te volgen, kun je de houdbaarheid van je olijfolie aanzienlijk verlengen en ervoor zorgen dat deze langer vers en smakelijk blijft.

Kan olijfolie door de gootsteen

Het is over het algemeen geen goed idee om grote hoeveelheden olijfolie door de gootsteen te spoelen, vooral niet als het om aanzienlijke hoeveelheden olie gaat. 

Olijfolie is een vorm van vet en kan zich in de leidingen ophopen, wat op termijn verstoppingen kan veroorzaken.

Dit kan leiden tot problemen in het sanitair systeem van je huis en het oplossen kan kostbaar zijn.

Spoel olijfolie dus niet door de gootsteen. Je kunt de volgende stappen overwegen:

Giet overtollige olie in een lege fles of container. Als je wat olijfolie hebt die je niet meer wilt gebruiken, giet deze dan in een lege fles of container en gooi deze in de prullenbak. Dit voorkomt dat de olie in de riolering terechtkomt.

Hergebruik of recycle. Bruikbare olijfolie kun je in een gerecht verwerken of gebruiken om pannen bij het koken te vetten. Sommige plaatsen bieden ook recyclingprogramma’s. Hier kun je de olie inleveren voor hergebruik of het wordt omgezet in biobrandstof.

Take home message

Dus kan olijfolie bederven?

Olijfolie kan bederven door oxidatie. Dit wordt veroorzaakt door blootstelling aan licht, lucht, warmte en tijd.

Je kunt bedorven olijfolie herkennen aan bepaalde tekenen zoals een ranzige geur, onaangename smaak, troebelheid, verkleuring en een dikkere consistentie.

Gewone olijfolie is ongeveer 12 maanden houdbaar terwijl de betere olijfolie ongeveer 18 maanden houdbaar is.

Gelukkig zijn er stappen die je kunt ondernemen om de houdbaarheid van olijfolie te verlengen.

Door de olie op een koele, donkere plaats te bewaren, in een goed afgesloten container, weg van warmtebronnen en licht, kun je ervoor zorgen dat je olijfolie langer vers en smakelijk blijft.

Het juiste opslag- en gebruiksgedrag zal niet alleen de kwaliteit van je olijfolie behouden, maar ook je culinaire creaties verbeteren.

Het is eerder kort aan bod gekomen, maar extra vierge olijfolie is superieur vanwege zijn ongeëvenaarde smaak en voedingswaarde. 

Helaas is 70-83%% van extra vierge olijfolie in werkelijkheid niet extra vierge.

In dit artikel heb ik geschreven hoe je deze hoogwaardige olijfolie van neppe sjoemolie kunt onderscheiden.