Het spoor mineraal molybdeen is essentieel voor een aantal belangrijke vitale functies. Zonder molybdeen zouden dodelijke gifstoffen en sulfieten zich in je lichaam ophopen.
Het lichaam heeft slechts kleine hoeveelheden molybdeen nodig en veel voedingsmiddelen zijn rijk aan dit mineraal.
Toch zijn supplementen nog steeds populair, maar ook voor molybdeen supplementen geldt dat het in hoge doses schadelijk kan zijn.
In dit artikel leer je alles wat je moet weten of dit essentiële mineraal.
Wat is molybdeen
Molybdeen is een essentieel mineraal wat door planten vanuit de aardbodem wordt opgenomen. Molybdeen komt voor in veel voedingsmiddelen zoals peulvruchten, granen en orgaanvlees. Je lichaam heeft maar weinig molybdeen nodig, daarom is een tekort uiterst zeldzaam.
Molybdeen is dus aanwezig in de bodem en wordt in je dieet opgenomen wanneer je planten eet, maar het zit ook in dieren die zich met molybdeen rijke planten voeden.
Er zijn weinig gegevens over het specifieke molybdeengehalte van bepaalde voedingsmiddelen, omdat dit nou eenmaal afhangt van het specifieke molybdeen gehalte van de bodem.
Studies hebben aangetoond dat je lichaam het niet altijd even goed opneemt, dit geldt vooral voor sojaproducten.
Dit is echter geen probleem omdat je lichaam niet veel nodig heeft en voedingsmiddelen er erg rijk aan zijn.
Zo veel molybdeen heb je nodig
Zowel te veel als te weinig molybdeen kan problematisch zijn. Gelukkig hebben studies een goede inschatting kunnen maken.
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid molybdeen voor verschillende groepen is als volgt:
- 1-3 jaar: 17 mcg per dag
- 4-8 jaar: 22 mcg per dag
- 9-13 jaar: 34 mcg per dag
- 14-18 jaar: 43 mcg per dag
- ouder dan 19 jaar: 45 mcg per dag
- Zwangere of borstvoedende vrouwen: 50 mcg per dag
De gemiddelde dagelijkse molybdeen inname is 76 microgram per dag voor vrouwen en 109 microgram per dag voor mannen.
Dit gemiddelde is dus al hoger dan de ADH voor volwassenen, die 45 microgram per dag bedraagt. In de meeste gevallen voldoen mensen dus aan de benodigdheden.
Molybdeen tekort symptomen
Zeldzame molybdeen tekorten kunnen resulteren in:
- Hoofdpijn
- Snelle hartslag en ademhaling
- Misselijkheid en braken
- Verwardheid en uiteindelijk coma (uiterst extreme gevallen)
Voeding rijk aan molybdeen
Peulvruchten zijn het rijkst aan molybdeen. Een half kopje gekookte peulvruchten (black-eyed peas) bevat maar liefst 288 microgram molybdeen. Andere voedingsmiddelen met een hoog molybdeengehalte zijn:
- volkoren
- graan
- noten
- bladgroenten
- runderlever en nieren
- Melk en kaasproducten: belangrijkste bron van molybdeen voor tieners en kinderen
De hoeveelheid molybdeen in het voedsel is afhankelijk van de voedingsbodem en het water dat gebruikt wordt voor irrigatie. Drinkwater bevat overigens weinig molybdeen.
De armste bronnen zijn over het algemeen dierlijke producten, fruit en vele groenten.
Een molybdeen tekort is zeldzaam
Aangezien je lichaam maar weinig molybdeen nodig heeft en het al in overvloed aanwezig is in veel voedingsmiddelen is een daadwerkelijk molybdeen tekort zeldzaam.
Een molybdeen tekort komt meestal niet voor in een natuurlijke omgeving. Het komt met name voor in een ziekenhuissetting bij patiënten die parenterale voeding krijgen.
Parenterale voeding is een manier om voedingsstoffen aan te leveren langs een andere weg, als het maag-darmstelsel het vanwege medische redenen niet toelaat. Bijvoorbeeld via het bloed.
In één situatie kreeg een ziekenhuispatiënt kunstmatige voeding toegediend via een buisje zonder molybdeen.
Het molybdeen tekort resulteerde in ernstige symptomen, waaronder een snelle hartslag en ademhaling, braken, verwardheid en uiteindelijk coma.
Er zijn enkele uitzonderlijke lange termijn molybdeen tekorten bij sommige populaties waargenomen wat het risico op slokdarmkanker verhoogde.
Weetje
In een kleine regio van China komt slokdarmkanker maar liefst 100 keer vaker voor. De voedingsbodem in dat gebied bevat zeer weinig molybdeen, wat resulteert in een langdurige lage molybdeen inname.
Vermijdt molybdeen supplementen
Aangezien je lichaam weinig molybdeen nodig heeft en het in overvloed aanwezig is in veel voedingsmiddelen heb je meestal geen supplementen nodig en hoef je dus geen molybdeen te kopen
Desondanks zijn supplementen op grote schaal beschikbaar. Molybdeen kan je los kopen, in combinatie met andere mineralen, en in multivitamine producten.
De relatieve biologische beschikbaarheid van de molybdeen supplementen zijn nooit onderzocht.
De hoeveelheden molybdeen variëren van ongeveer 50 mcg tot 500 mcg. Dit zijn de verschillende soorten supplementen:
- molybdeen chloride
- natriummolybdaat
- molybdeen glycinaat
- molybdeenaminochelaat
Net zoals bij de meeste vitaminen en mineralen is er geen voordeel verbonden aan het teveel innemen en kan het zelfs schadelijk zijn.
Als je toch molybdeen gaat kopen onthoud dan dat de maximale inname voor molybdeen is 2.000 microgram (mcg) per dag is.
Molybdeen giftigheid is bij de mens gelukkig zeldzaam, maar bij dieren zijn zeer hoge niveaus molybdeen in verband gebracht met verminderde groei, nierfalen, en onvruchtbaarheid.
Langdurig hoge inname molybdeen kan resulteren in:
- jichtachtige symptomen (door teveel urinezuur)
- epileptische aanvallen
- hallucinaties
- slechte botgezondheid
- verminderde vruchtbaarheid
- permanente hersenbeschadiging.
Er zijn echter een paar specifieke medische uitzonderingen waar het gebruikt kan worden. De chemische reactie tussen molybdeen en zwavel levert een behulpzaam product op.
Dit product kan namelijk het kopergehalte laten dalen en is daarom mogelijk een goede behandeling voor chronische ziekten zoals kanker en multiple sclerose.
Wat doet molybdeen precies?
Molybdeen activeert indirect vier belangrijke enzymen die vitale chemische reacties in het lichaam aansturen:
- Sulfiet oxidase: dit zet sulfiet om in sulfaat waardoor gevaarlijke opstapeling van sulfieten in het lichaam wordt voorkomen. Molybdeen speelt een belangrijke rol bij de afbraak van deze sulfieten.
- Aldehyde-oxidase: dit breekt giftige aldehyden, alcohol en sommige drugs af (zoals bijvoorbeeld kankertherapie).
- Xanthine oxidase: Dit zet xanthine om in urinezuur wat helpt bij de afbraak van nucleotiden. Dit zijn de bouwstenen van het DNA, wanneer ze beschadigt of niet meer nodig zijn worden ze afgebroken en vervolgens uitgescheiden via de urine.
- The mitochondrial amidoxime reducing component (mARC): dit enzym verwijdert waarschijnlijk giftige bijproducten van de stofwisseling. Wat dit enzym precies doet is nog niet helemaal duidelijk.
Molybdeen ondersteund dus enzymen die zijn betrokken bij de verwerking van sulfieten en het afbreken van gifstoffen en afvalstoffen.
Sulfieten krijgen we vaak binnen en moeten goed opgeruimd worden. Als sulfieten zich ophopen in het lichaam kunnen ze namelijk een allergische reactie teweegbrengen leidend tot diarree, huidproblemen of zelfs ademhalingsmoeilijkheden.
Take home message
Molybdeen komt in hoge concentraties voor in peulvruchten, granen en orgaanvlees.
Molybdeen activeert 4 belangrijke enzymen die schadelijke sulfieten afbreken en de opstapeling van giftige stoffen voorkomen.
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid molybdeen voor volwassenen bedraagt 45 microgram per dag.
Molybdeen tekorten en molybdeen overschotten zijn zeer zeldzaam, maar beide kunnen ernstige schadelijke effecten hebben.
De gemiddelde dagelijkse inname overtreft meestal de ADH, daarom zouden de meeste mensen supplementen moeten vermijden.
Zolang je een gezond en gevarieerd eet hoef je je geen zorgen te maken.
Over Diederik
Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond.
Bronnen
Tsongas, T. A., Meglen, R. R., Walravens, P. A., & Chappell, W. R. (1980). Molybdenum in the diet: an estimate of average daily intake in the United States. The American journal of clinical nutrition, 33(5), 1103-1107.
Novotny, J. A. (2011). Molybdenum nutriture in humans. Journal of Evidence-Based Complementary & Alternative Medicine, 16(3), 164-168.
Turnlund, J. R., Weaver, C. M., Kim, S. K., Keyes, W. R., Gizaw, Y., Thompson, K. H., & Peiffer, G. L. (1999). Molybdenum absorption and utilization in humans from soy and kale intrinsically labeled with stable isotopes of molybdenum. The American journal of clinical nutrition, 69(6), 1217-1223.
Turnlund, J. R., Keyes, W. R., & Peiffer, G. L. (1995). Molybdenum absorption, excretion, and retention studied with stable isotopes in young men at five intakes of dietary molybdenum. The American journal of clinical nutrition, 62(4), 790-796.
Vally, H., & Misso, N. L. (2012). Adverse reactions to the sulphite additives. Gastroenterology and hepatology from bed to bench, 5(1), 16.
Trumbo, P., Yates, A. A., Schlicker, S., & Poos, M. (2001). Dietary reference intakes: vitamin A, vitamin K, arsenic, boron, chromium, copper, iodine, iron, manganese, molybdenum, nickel, silicon, vanadium, and zinc. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 101(3), 294.
Pennington, J. A., & Jones, J. W. (1987). Molybdenum, nickel, cobalt, vanadium, and strontium in total diets. Journal of the American Dietetic Association, 87(12), 1644-1650.
Ichida, K., Ibrahim Aydin, H., Hosoyamada, M., Kalkanoglu, H. S., Dursun, A., Ohno, I., … & Hosoya, T. (2006). A Turkish case with molybdenum cofactor deficiency. Nucleosides, Nucleotides and Nucleic Acids, 25(9-11), 1087-1091.
