Nierstenen zijn een van de meest pijnlijke ervaringen die je kan hebben, en omdat het vaak geen eenmalige gebeurtenis is wil je alles eraan doen om ze in de toekomst te voorkomen.

Dit artikel vertelt je 11 manieren hoe je nierstenen effectief kan voorkomen.

1. Water drinken

Uitdroging is een grote oorzaak van nierstenen. De meest effectieve manier om nierstenen te voorkomen is door elke dag minstens twee liter water te drinken. 

Drink bijvoorbeeld water, thee en koffie. Maak je water smaakvoller door er verse citroensap aan toe te voegen wat bovendien de kans op nierstenen verlaagt.

2. Calciumrijk voedsel

Nierstenen ontstaan wanneer oxalaat zich aan calcium bindt. Calcium heeft daarom een slecht imago omdat het lijkt alsof calcium de belangrijkste boosdoener is bij vorming van calcium-oxalaatstenen. 

Echter, een dieet met weinig calcium zal de kans op nierstenen juist verhogen. Het is daarom belangrijk dat je er juist meer van moet binnenkrijgen. Hier is een logische verklaring voor. 

Doordat het calcium uit je voeding met oxalaat in de darmen bindt kan je de hoeveelheid oxalaat in je bloed juist verminderen. 

De oxalaatconcentratie zal in de urine dalen waardoor nierstenen voorkomen kunnen worden.

Voedingsmiddelen zoals melk, yoghurt, kaas, oesters en tofu bevatten veel calcium. Neem hier dagelijks slechts 2 of 3 porties van.

3. Vermijd oxalaatrijk voedsel

Calciumoxalaatstenen zijn de belangrijkste vorm van nierstenen. Oxalaat zit van nature in groenten, vruchten, granen, noten en zaden, peulvruchten, thee en chocolade. 

Oxalaatrijke voedingsmiddelen zijn rabarber, pinda’s, bieten, spinazie, zoete aardappelen en chocolade. 

Om nierstenen te voorkomen moet je daarom de inname van deze voedingsmiddelen matigen.

De arts kan dus adviseren om de inname van deze voedingsmiddelen te beperken of te vermijden.

Uit de praktijk blijkt dat het opvolgen van voedingsadviezen vaak niet wordt nagekomen, 41% van de patiënten hield zich niet aan de adviezen van de artsen.

4. Combineer calcium- en oxalaatrijk voedsel 

Het klinkt misschien tegenstrijdig maar het is belangrijk dat je calcium- en oxalaat tegelijk binnen krijgt. 

Op deze manier kan het calcium en oxalaat zich al in de maag en darmen binden. Hierdoor wordt de kans op niersteenvorming in de nieren minder waarschijnlijk.

5. Verminder natrium

Natrium kan de hoeveelheid calcium in de urine verhogen waardoor de kans op nierstenen toeneemt.  

Mensen die gevoelig zijn voor nierstenen kunnen daarom het beste een natriumarm dieet volgen. 

Volgens de huidige richtlijnen zou je dagelijkse natriuminname tot 2300 mg beperkt moeten blijven. 

Echter, als je in het verleden nierstenen hebt gehad vanwege het natrium moet je de dagelijkse natriuminname tot 1.500 mg proberen te beperken. 

6. Citrussappen

Het citraat in citrusdranken, zoals sinaasappelsap en limonade kan de vorming van stenen blokkeren.

Een gebalanceerde zuurgraad is erg belangrijk. Citrussappen bevatten citroenzuur (citraat) waarmee je nierstenen kan voorkomen. 

Er kunnen echter wel grote hoeveelheden voor nodig zijn. Overweeg eventueel citroensapconcentraat (118 milliliter per dag) gemengd met water. De zuurgraad zal door het citraat verhogen, oftewel het wordt minder zuur.

Chronische nierstenen worden vaak met citraat zoals kaliumcitraat behandelt wanneer het urinezuur is. Citraat is alkalisch (minder zuur).

7. Citraatzouten

Met deze stof kan je nierstenen voorkomen. Ze voorkomen dat er calciumkristallen ontstaan door aan het in de urine opgeloste calcium te binden.  

Citraatzouten zijn verkrijgbaar als oplosbare tabletten, poeder en capsules. Citraatzouten worden gebruik voor de preventie van urinezuurstenen, calciumstenen en cystinestenen.

8. Minder zweten

Door sauna’s, zomerhitte en hete oefeningen zal je via het zweet veel vocht verliezen. Hierdoor zal het lichaam minder urine produceren. 

Dit verhoogt de kans op het nestelen van de steenveroorzakende mineralen. Door de afgenomen urineproductie kunnen ze zich beter in je urinewegen en nieren hechten. Drink daarom veel water waardoor je meer zal gaan plassen. 

9. Minder vlees 

Een andere veelvoorkomende vorm van nierstenen zijn urinezuurstenen. Urinezuur ontstaat wanneer je veel purines binnenkrijgt. Zo bevatten rood vlees, schaaldieren en orgaanvlees hoge concentraties purines. 

De nieren krijgen hierdoor een grotere zuurbelasting dat het allemaal moet gaan uitscheiden. Urinezuurstenen kunnen zich gemakkelijker vormen als de zuurconcentratie hoger is. 

Kortom, verminder de inname van purinehoudende voedingsmiddelen, zoals rood vlees, orgaanvlees en schaaldieren.

10. Beperk alcohol

Alcohol kan het urinezuurgehalte in het bloed verhogen. Het is dus belangrijk dat je de inname van alcohol beperkt. Om dezelfde reden moet je ook crashdiëten vermijden. 

11. Dieetaanpassing 

Met behulp van dieetaanpassingen kan je de zuurgraad van de urine verlagen waardoor je nierstenen kan voorkomen. 

Dit doe je door meer groenten en fruit te eten en juist minder dierlijke eiwitten. 

Daarnaast is belangrijk dat je gezoete voedingsmiddelen met suiker vermijd, met name producten met een hoog fructosegehalte.

Extra tips:

1. vermijd vitamine C-supplementen
2. vermijd bruisende dranken
3. niet te veel zout

Take home message 

Nierstenen wil je nooit meer doormaken. Niersteenpijnen (koliekpijnen) zijn namelijk verschikkelijk.

Blijf gehydrateerd om uitdroging te voorkomen en let goed op je voeding en vermijd stenenvormend voedsel.

Vermijd oxalaatrijke voedingsmiddelen zoals chocolade, rabarber,  spinazie, bieten, thee en de meeste noten. 

Zorg ervoor dat calciumoxalaat zich al in de maag en darm vormt. Dit doe je door calciumrijke voeding met oxalaatrijke voeding te combineren.