Je zou het bijna niet geloven, maar op vakantie gaan is een van de meest stressvolle gebeurtenissen.

Zo ervaart 70% van de Nederlanders vakantiestress, en 35% van hen krijgt zelfs ruzie. Maar waarom precies?

Dit artikel biedt krachtige strategieën om vakantiestress te verminderen en te voorkomen, zodat je echt kunt ontspannen.

Wat te doen tegen vakantiestress? 11 Tips

70% van Nederlanders ervaart vakantiestress, maar gelukkig zijn er verschillende manieren om deze stress te verminderen en van je vakantie te genieten. Hier zijn enkele praktische tips om vakantiestress aan te pakken:

1. Plan Vooruit. Begin ruim van tevoren met het plannen van je vakantie. Maak een checklist van wat je moet doen en meenemen. Door dingen vroegtijdig te regelen, zoals accommodatie, vervoer en activiteiten, verminder je de last-minute stress. Zorg ook voor een buffer in je planning voor onvoorziene omstandigheden.
2. Houd Realistische Verwachtingen. Het is belangrijk om realistische verwachtingen te hebben van je vakantie. Begrijp dat niet alles perfect zal verlopen. Door te accepteren dat er hobbels op de weg kunnen zijn, kun je beter omgaan met onverwachte situaties. Verwacht niet dat elke dag vlekkeloos verloopt en geef jezelf de ruimte om flexibel te zijn.
3. Maak Tijd voor Ontspanning. Zorg ervoor dat je voldoende tijd inplant om te ontspannen. Dit kan betekenen dat je een dag niets plant en gewoon ontspant aan het zwembad of een boek leest. Het doel van vakantie is tenslotte om tot rust te komen. Probeer een balans te vinden tussen activiteiten en rustmomenten.
4. Vermijd Overplanning. Te veel activiteiten in een korte tijd proppen kan overweldigend zijn. Kies een paar dingen die je echt wilt doen en laat ruimte voor spontane beslissingen. Overplanning kan ervoor zorgen dat je je gehaast voelt en niet volledig kunt genieten van de momenten.
5. Communiceer Met je Reisgezelschap. Goede communicatie met de mensen met wie je reist, is cruciaal. Bespreek van tevoren wat ieders verwachtingen en wensen zijn. Dit helpt om misverstanden en ruzies te voorkomen. Zorg ervoor dat iedereen zich gehoord voelt en dat er compromissen worden gesloten als dat nodig is.
6. Bereid je Voor op het Onbekende. Vakanties brengen vaak onbekende situaties met zich mee. Bereid je hierop voor door wat onderzoek te doen naar je bestemming, zoals lokale gewoonten, taal en cultuur. Dit kan helpen om je meer op je gemak te voelen en onverwachte verrassingen te verminderen.
7. Zorg voor Gezonde Gewoonten. Probeer tijdens je vakantie gezonde gewoonten aan te houden, zoals voldoende slaap, gezond eten en regelmatig bewegen. Hoewel het verleidelijk kan zijn om alle regels los te laten, helpt een gezonde levensstijl je om je beter te voelen en stress te verminderen.
8. Blijf Flexibel. Flexibiliteit is een van de belangrijkste vaardigheden om stress te verminderen. Wees bereid om plannen te wijzigen als dat nodig is. Als iets niet gaat zoals gepland, probeer dan een alternatieve oplossing te vinden en blijf positief.
9. Gebruik Technologie met Maat. Hoewel het handig kan zijn om je telefoon en andere apparaten bij de hand te hebben, kan te veel schermtijd bijdragen aan stress. Probeer je tijd online te beperken en focus je op het moment. Dit helpt je om beter te ontspannen en van je vakantie te genieten.
10. Neem Tijd om te Reflecteren. Neem de tijd om na te denken over wat voor jou het belangrijkste is tijdens je vakantie. Wat zijn de momenten waar je het meest van geniet? Door hier bewust bij stil te staan, kun je meer gericht kiezen hoe je je tijd doorbrengt en stress verminderen.
11. Laat los wat je niet kunt controleren. Sommige dingen, zoals het weer of vertragingen, heb je niet in de hand. Probeer je hier niet te veel druk over te maken en focus je op de dingen die je wel kunt controleren. Dit helpt om een positieve mindset te behouden.

Door deze tips toe te passen, kun je vakantiestress verminderen en meer genieten van je tijd weg. 

Het belangrijkste is om te onthouden dat de vakantie er is om te ontspannen en plezier te hebben. Geef jezelf de ruimte om fouten te maken en geniet van de ervaring.

Waarom stress op vakantie? 10 Oorzaken

Vakantiestress kan verwarrend zijn, want waarom krijg je stress van iets wat ontspannend zou moeten zijn? 

Een aantal veelgestelde vragen zijn: waarom stress op vakantie? Waarom zenuwachtig voor vakantie? Waarom ga ik niet graag op vakantie?

1. Hoge Verwachtingen. Vakanties worden vaak gezien als dé kans om te ontspannen en plezier te hebben. Deze hoge verwachtingen kunnen druk veroorzaken, vooral als dingen niet helemaal volgens plan verlopen. Mensen willen vaak dat alles perfect is, van het weer tot de accommodatie en de activiteiten. Wanneer de realiteit niet aan deze verwachtingen voldoet, kan dit tot teleurstelling en stress leiden.
2. Verstoringen in Routine. Tijdens een vakantie veranderen je dagelijkse routines. Dit kan variëren van andere slaaptijden en eetgewoonten tot nieuwe omgevingen en activiteiten. Voor sommige mensen, vooral degenen die sterk afhankelijk zijn van routine, kan dit zorgen voor ongemak en stress. Het ontbreken van een vaste structuur kan ervoor zorgen dat je je minder in controle voelt.
3. Onbekende Omgeving. Op vakantie ben je vaak in een nieuwe, onbekende omgeving. Dit kan spannend zijn, maar ook overweldigend. Je moet navigeren in een onbekende stad, omgaan met een andere taal en cultuur, en je aanpassen aan nieuwe omstandigheden. Deze onzekerheid kan zenuwachtig en gespannen maken.
4. Reisvoorbereidingen. Het voorbereiden van een vakantie kan veel werk zijn. Van het boeken van vluchten en hotels tot het inpakken van koffers en regelen van vervoer, er zijn veel details om over na te denken. Dit kan stressvol zijn, vooral als je bang bent iets belangrijks te vergeten.
5. Financiële Zorgen. Vakanties kunnen duur zijn. De kosten voor vervoer, accommodatie, maaltijden en activiteiten kunnen snel oplopen. De financiële druk om een geweldige vakantie te hebben zonder je budget te overschrijden, kan bijdragen aan stress en zorgen.
6. Familie en Groepsdynamiek. Reizen met familie of in een groep kan extra stress veroorzaken. Verschillende meningen en verwachtingen kunnen leiden tot conflicten. Het managen van de wensen en behoeften van iedereen kan een uitdaging zijn en kan de ontspannen sfeer die je zoekt, verstoren.
7. De Druk om Te Genieten. Er is vaak een druk om elke minuut van de vakantie maximaal te benutten en ervan te genieten. Deze druk kan contraproductief werken, waardoor je je geforceerd voelt om plezier te hebben in plaats van gewoon te ontspannen en te genieten van het moment.
8. Zorgen over Thuis. Ook al ben je op vakantie, zorgen over thuis kunnen aan je blijven knagen. Dit kan variëren van werkgerelateerde stress tot zorgen over huisdieren of planten die verzorging nodig hebben. Deze zorgen kunnen je vakantieplezier verminderen.
9. Gezondheidsproblemen. Verandering in omgeving en eetgewoonten kan soms leiden tot gezondheidsproblemen zoals reisziekte, voedselvergiftiging of gewoon het aanpassen aan een ander klimaat. Dit kan niet alleen fysiek ongemakkelijk zijn, maar ook mentaal stress veroorzaken.
10. Onvoorspelbaarheid. Vakanties brengen vaak een element van onvoorspelbaarheid met zich mee. Vertragingen, gemiste vluchten, slecht weer of andere onvoorziene omstandigheden kunnen stress en angst veroorzaken. Het onvermogen om deze factoren te controleren kan een gevoel van machteloosheid geven.

Is vakantie goed voor stress?

Vakantie kan een effectieve manier zijn om stress te verminderen, maar dit hangt af van hoe je de vakantie benadert en beleeft. 

Hier zijn enkele redenen waarom vakantie goed kan zijn voor stress, samen met enkele overwegingen om ervoor te zorgen dat je vakantie echt ontspannend is:

1. Ontsnappen aan de Dagelijkse Routine. Vakantie biedt een broodnodige pauze van de dagelijkse sleur en verantwoordelijkheden. Het verlaten van je gebruikelijke omgeving en het onderbreken van de dagelijkse routine kan je helpen om te ontspannen en je geest te verfrissen. Dit fysieke en mentale afstand nemen van werk en andere verplichtingen kan bijdragen aan een vermindering van stress.
2. Kwaliteitstijd met Familie en Vrienden. Vakanties bieden de mogelijkheid om quality time door te brengen met geliefden zonder de afleidingen van het dagelijks leven. Dit kan de band met familie en vrienden versterken en gevoelens van geluk en verbondenheid bevorderen, wat op zijn beurt stress kan verminderen.
3. Verbeterde Fysieke Gezondheid. Vakantie kan bijdragen aan een betere fysieke gezondheid. Meer tijd om te rusten, slapen en fysieke activiteiten zoals wandelen, zwemmen of fietsen kan je algehele welzijn verbeteren. Lichamelijke activiteit is een bewezen manier om stress te verminderen en je stemming te verbeteren.
4. Geestelijke Ontspanning. Het ervaren van nieuwe omgevingen, culturen en activiteiten kan je geest stimuleren en je helpen om je problemen vanuit een ander perspectief te bekijken. Dit kan leiden tot een vermindering van mentale stress en een gevoel van vernieuwing en energie.
5. Verhoogde Creativiteit en Productiviteit. Een pauze van het werk kan leiden tot verhoogde creativiteit en productiviteit wanneer je terugkeert. De tijd weg van je gebruikelijke taken kan je helpen om je geest te verfrissen, waardoor je met nieuwe ideeën en oplossingen voor problemen kunt terugkomen.
6. Verlaging van Burn-out Risico. Regelmatige vakanties kunnen helpen om burn-out te voorkomen. Tijd vrijnemen van werk om te ontspannen en te herstellen kan je helpen om langdurige stress te verminderen en je energieniveau te herstellen.

Wat is vakantiestress?

Vakantiestress is de spanning en angst die mensen ervaren voor, tijdens of na een vakantie. Het kan verschillende vormen aannemen, waaronder gevoelens van nervositeit, prikkelbaarheid, angst, en zelfs paniekaanvallen. Deze stress kan het gevolg zijn van verschillende factoren.

Ten eerste kunnen de voorbereidingen voor een vakantie stress veroorzaken, zoals het plannen van reisroutes, het regelen van accommodatie en het organiseren van activiteiten. Daarnaast kan de druk om te genieten en alles uit de vakantie te halen, gepaard gaan met hoge verwachtingen en angst om teleurgesteld te worden.

Tijdens de vakantie zelf kunnen onbekende omgevingen, taalbarrières, cultuurverschillen en de druk om te ontspannen bijdragen aan stress. Ook kunnen privéproblemen opnieuw opduiken, waardoor de vakantie geen volledige ontsnapping biedt.

Naast deze factoren kan het terugkeren naar de dagelijkse routine na een vakantie ook stress veroorzaken, met name wanneer er veel werk of verantwoordelijkheden wachten.

Het omgaan met vakantiestress vereist bewustwording, planning en het stellen van realistische verwachtingen. Het is belangrijk om tijd te nemen voor ontspanning, communicatie met reisgenoten, en flexibiliteit in te bouwen in de planning.

Waarom paniekaanval op vakantie?

Een paniekaanval op vakantie kan bijzonder verwarrend en beangstigend zijn, vooral omdat je juist op vakantie bent om te ontspannen. Hier zijn enkele redenen waarom mensen paniekaanvallen kunnen krijgen tijdens hun vakantie:

1. Verandering in Routine. Vakanties brengen vaak een verandering in je dagelijkse routine met zich mee. Je eet, slaapt en beweegt anders dan thuis. Deze veranderingen kunnen stressvol zijn, vooral voor mensen die sterk afhankelijk zijn van hun routine voor hun mentale stabiliteit. De verstoring kan bijdragen aan gevoelens van onzekerheid en onrust, wat een paniekaanval kan triggeren.
2. Onbekende Omgeving. Op vakantie bevind je je meestal in een onbekende omgeving, wat een gevoel van onveiligheid kan veroorzaken. De noodzaak om te navigeren in een nieuwe stad, omgaan met een andere taal en cultuur, en je aan te passen aan nieuwe omstandigheden kan overweldigend zijn en paniek veroorzaken.
3. Reisstress. De logistiek van reizen zelf kan stressvol zijn. Vliegreizen, lange autoritten, vertragingen en het omgaan met drukke luchthavens kunnen bijdragen aan een verhoogd stressniveau. Deze stressoren kunnen het risico op een paniekaanval vergroten, vooral als je al vatbaar bent voor angst.
4. Hoge Verwachtingen en Druk. Vakanties worden vaak gezien als een tijd om te ontspannen en plezier te hebben, wat kan leiden tot hoge verwachtingen. De druk om te genieten en alles uit de vakantie te halen kan juist stress en angst veroorzaken, vooral als dingen niet volgens plan verlopen.
5. Jetlag en Vermoeidheid. Lange reizen, tijdsverschillen en onvoldoende slaap kunnen bijdragen aan fysieke en mentale vermoeidheid. Deze factoren kunnen je meer vatbaar maken voor angst en paniekaanvallen, omdat je lichaam en geest niet volledig uitgerust zijn.
6. Gezondheidszorgen. Veranderingen in dieet, hygiëne en activiteitenniveaus kunnen leiden tot fysieke ongemakken of gezondheidsproblemen tijdens de vakantie. Dit kan op zijn beurt zorgen en angst opwekken, vooral als je je niet goed voelt of je zorgen maakt over medische zorg in een vreemd land.
7. Overstimulatie. Vakanties kunnen vol zitten met nieuwe ervaringen en prikkels. Terwijl dit opwindend kan zijn, kan het ook overweldigend worden. Te veel nieuwe indrukken en activiteiten kunnen je zenuwstelsel overbelasten, wat kan leiden tot paniekgevoelens.
8. Persoonlijke Verwachtingen en Zelfzorg. Sommige mensen zetten zichzelf onder druk om elke minuut van hun vakantie te benutten. Deze druk om constant bezig te zijn en te genieten, kan leiden tot stress en uitputting. Het is belangrijk om tijd voor jezelf te nemen en voldoende rust te krijgen.

Take home message

Waarom zijn vakanties zo stressvol?

Op vakanties hebben we meer verantwoordelijkheden waardoor we beter moeten opletten en dingen moeten bijhouden. Hierdoor gaat onze prefrontale cortex in overdrive. Je moet je aandacht sneller verschuiven, plannen en organiseren, oplettend zijn, omgaan met tijd en details onthouden. Je bent dus ook druk bezig met het zorgen maken over het onbekende. Je lichaam ziet vakanties daarom als een onmiddellijke bedreiging voor de gezondheid.

Ook verstoren vakanties je normale routines, wat je mentale en fysieke gezondheid kan beïnvloeden, vooral bij mensen die afhankelijk zijn van routine om hun geestelijke gezondheid te beheren. Daarnaast kunnen tijdens vakanties privéproblemen weer gaan opspelen.

Bovendien is er vaak een druk om van elke minuut van de vakantie maximaal te genieten, maar geforceerd plezier hebben werkt niet. Al deze mentale eisen kunnen na verloop van tijd ons geheugen aantasten, de aanmaak van nieuwe hersencellen stoppen en bestaande hersencellen laten afsterven.

Om tegen dit alles bestand te zijn, moet je cognitief erg flexibel zijn en je snel kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden. Wees je hier goed bewust van. Het doel van vakantie is natuurlijk om te ontspannen, en dat moet niet uit het oog verloren worden. Het is vreemd als je pas kunt ontspannen als de vakantie voorbij is en je weer aan het werk moet.

Voor sommige mensen levert vakantie niet altijd het verwachte emotionele rendement op. Het is belangrijk om je verwachtingen voor vakanties aan te passen, goed te evalueren hoe je je tijd wilt besteden en alle stressfactoren te identificeren. Deze stressfactoren kunnen de schoonheid van het buitenland vertroebelen.

De herinnering aan de laatste dagen bij het Comomeer vorig jaar blijft levendig. Het was prachtig, maar de gedachte aan de terugreis en het vooruitzicht om in één keer 12 uur naar huis te rijden, bedierf het vakantieplezier. Het is verwarrend, want ondanks dat ik me op een van de mooiste plekken op aarde bevond, genoot ik er niet meer van. Er ontstaat bijna een gevoel van schuld. Na jarenlang 12 uur heen en 12 uur terug te rijden naar Zwitserland en Italië, heb ik besloten om een keer met het vliegtuig te gaan.

Ik hoop dat deze inzichten je verder hebben geholpen. 

De steun van lezers is cruciaal, zodat ik 365 dagen per jaar educatief materiaal over dergelijke onderwerpen kan blijven maken en gratis beginnersgidsen kan aanbieden. 

Gezondheid is van onschatbare waarde en deze betrouwbare bron van informatie moet voor iedereen toegankelijk blijven. 

Vergeet niet een kijkje te nemen op mijn YouTube-kanaal waar ik de meest gestelde vragen zoals deze in 1 minuut beantwoord.