Aan voedingsmiddelen worden vaak conserveringsmiddelen toegevoegd, maar welk doel dienen ze precies?
Dus wat is de functie van conserveringsmiddelen?
KORT ANTWOORD
De functie van conserveringsmiddelen is het verlengen van de houdbaarheid. Conserveringsmiddelen beschermen voedingsstoffen tegen bederf waardoor het dus langer vers blijft. Daarnaast beperken ze veranderingen in smaak, kleur en textuur. Bovendien kunnen ze onaangename smaak of geurveranderingen vertragen.
Kortom, door de groei van microben te vertragen, remmen of tot stilstand te brengen kunnen verschillende processen zoals gisting, verzuring of afbraak tegengegaan worden. De micro-organismen die conserveringsmiddelen tegengaan zijn bacteriën, gist en schimmels.
Dit artikel vertelt welke conserveringsmiddelen er gebruikt worden en de keerzijde van kunstmatige conserveringsmiddelen.
2 Soorten Conserveringsmiddelen
Het bekendste conserveringsmiddel is natuurlijk zout (NACl). Het wordt al eeuwen gebruikt.
Zo kan zout water aan de cellen onttrekken waarmee voedsel geconserveerd wordt. Maar dit was nog maar het topje van de ijsberg.
Anorganische conserveermiddelen:
- zout (natriumchloride, NaCl)
- nitraatzouten
- nitrietzouten
- zwaveldioxide (SO2)
- sulfieten
Natuurlijke conserveringsmiddelen:
- zout
- azijn
- suiker
- oregano-extract
- alcohol
- citroenzuur
- citrusoliën
- hop
- vitamine C
- rozemarijnextract
- ricinusolie
- diatomeeënaarde
- neemolie
- druivenpitextract
- gebufferde azijn
Waarom een natuurlijk conserveermiddel?
Zoals je hebt gezien hebben we de natuurlijke conserveringsmiddelen los in een lijstje gezet. En niet zonder reden.
Mensen zijn namelijk op zoek naar natuurlijke alternatieven. Zo zijn bepaalde conserveringsmiddelen met gezondheidsproblemen in verband gebracht.
Je wilt natuurlijk dat het op een natuurlijke manier is gewonnen en er zo min mogelijk aan geknutseld is.
Ook natuurlijke conserveringsmiddelen kunnen bederf effectief tegengaan en de bederfveroorzakende bacteriën vertragen.
Zoals eerder besproken kunnen natuurlijke conserveringsmiddelen ook smaakveranderingen, kleurveranderingen en textuurveranderingen beperken.
Gezondheidsrisico’s kunstmatige conserveringsmiddelen
De gezondheidsrisico’s waarmee sommige kunstmatige conserveringsmiddelen in verband mee zijn gebracht:
- overgevoeligheid
- hyperactiviteit
- astma
- allergie
- zenuwschade
- kanker
Welke conserveringsmiddelen gezondheidsrisico’s met zich mee kunnen brengen:
- nitraten
- parabenen
- benzoaten
- sulfieten
- sorbaten
- formaldehyde
- BHA BHT
Van het gezondheidsrisico kanker moest je misschien even schrikken. Dit risico kan ontstaan wanneer er kankerverwekkende agentia ontstaan. Maar hoe?
Conserveermiddelen genaamd nitrosaminen bevatten namelijk nitrieten en nitraten. Zodra dit zich vermengt met je maagzuur kunnen er kankerverwekkende agentia vormen.
Er worden natuurlijk wel eisen gesteld aan alle chemische conserveringsmiddelen:
- niet-toxisch
- geen afgifte van smaakstoffen
- antimicrobiële eigenschappen (binnen het pH-bereik van het voedingsmiddel)
- gemakkelijk oplosbaar
- praktisch
- zuinigheid
Take home message
Conserveringsmiddelen bestaan al duizenden jaren. Een van de bekendste is natuurlijk zout die al eeuwenlang wordt gebruikt.
Maar waarom wordt het aan voedingsmiddelen toegevoegd? Wat is de functie van conserveringsmiddelen?
Conserveringsmiddelen kunnen de groei van bederf veroorzakende organismen vertragen en ze kunnen smaak, kleur en textuurveranderingen beperken.
Voorbeelden van anorganische conserveermiddelen zijn zout, nitraatzouten, nitrietzouten, zwaveldioxide en sulfieten.
Er is ook een behoefte aan natuurlijke conserveringsmiddelen. Voorbeelden hiervan zijn ook zout, alcohol, azijn, suiker, oregano-extract, citroenzuur, citrusoliën, hop, rozemarijnextract, ricinusolie, neemolie, diatomeeënaarde, vitamine C, druivenpitextract en gebufferde azijn.
Voorbeelden van micro-organismen die je voedsel kunnen bederven zijn bacteriën en schimmels.
Over Diederik
Bronnen
Olatunde, O. O., & Benjakul, S. (2018). Natural preservatives for extending the shelf‐life of seafood: A revisit. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 17(6), 1595-1612.