Is Sorbitol Schadelijk?
sorbit schadelijk

Sorbitol is 60% zoeter en bevat 40% minder calorieën dan suiker. Om deze reden is het een veelgebruikt ingrediënt in suikervrije dranken en voedingsmiddelen. Sorbitol wordt ook gebruikt om verstopping mee te verlichten.

Het effect van sorbitol op de bloedsuikerspiegel en insuline is zeer klein. Het is echter bekend dat sorbitol spijsverteringsstoornissen kan veroorzaken.

Wellicht heb je ergens over sorbitol gelezen en vraag je je nu af of het je gezondheid kan aantasten. Kortom, is sorbitol schadelijk?

Sorbitol kan schadelijk zijn wanneer voedsel meer dan 10% sorbitol bevat. Hoewel sorbitol meestal goed wordt verdragen, kunnen grote hoeveelheden een opgeblazen gevoel en diarree veroorzaken. Omdat sorbitol in de dunne darm traag wordt geabsorbeerd, kan overmatige inname osmotische diarree veroorzaken. In studies van de FDA is er geen sorbitol giftigheid gevonden. Van alle suikeralcoholen heeft erythritol de minste bijwerkingen.

Dit artikel vertelt je alle schadelijke effecten aan de hand van de meest gestelde vragen, de ontstaanswijze van bijwerkingen, de veilige dosering en de beste alternatieven.

Schadelijke effecten van sorbitol 

Omdat veel mensen zich afvragen hoe schadelijk sorbitol kan zijn, beantwoorden we hieronder de meest gestelde vragen over sorbitol.   

Is sorbitol kankerverwekkend?

Er zijn gelukkig geen carcinogene effecten gevonden tijdens experimenten met sorbitol. De FDA beschouwd sorbitol als veilig en geeft aan dat de tolerantie in levensmiddelen 7% sorbitol bedraagt. 

Is sorbitol slecht voor de lever?

In de levercellen worden sorbitol en xylitol in gematigde doses bijna volledig geabsorbeerd en gemetaboliseerd. Uiteindelijk worden ze omgezet tot leverglycogeen en glucose. Sorbitol is dus niet schadelijk voor de lever. 

Is sorbitol veilig voor de tanden?

Sorbitol is, net zoals alle polyolen, niet-cariogeen. Dit houdt in dat het niet door mondbacteriën wordt gemetaboliseerd. Mondbacteriën breken suikers en zetmeel af en maken daarbij zuren vrij, die vervolgens tot gaatjes of tanderosie kunnen leiden. Meerdere gezondheidsgroepen en gezondheidsverenigingen erkennen dat suikeralcoholen de gezondheid van het gebit kunnen bevorderen.

Wat gebeurt er als je teveel sorbitol neemt? 

Teveel sorbitol kan maagdarmklachten veroorzaken, waaronder een opgeblazen gevoel, aandrang, winderigheid en buikkrampen. Deze klachten zijn dosisafhankelijk. Dagelijks meer dan 20 gram sorbitol kan diarree veroorzaken.

Wanneer moet je sorbitol vermijden? 

Vermijd sorbitol als je last hebt van buikpijn, misselijkheid of braken. Als je zwanger bent of borstvoeding geeft, is het verstandig om voor het gebruik van sorbitol eerst een arts te raadplegen.

Het ontstaan van sorbitol bijwerkingen 

Sorbitol wordt niet volledig verteert in de dunne darm, daarom zijn maagdarmklachten de meest voorkomende bijwerkingen.

De dunne darm kan kleine hoeveelheden sorbitol absorberen, waarna het in fructose wordt omgezet. Het resterende sorbitol kan vervolgens diarree veroorzaken. 

Ernstige problemen ontstaan wanneer mensen overgevoelig zijn voor de laxerende effecten van sorbitol.

Zeldzame sorbitol bijwerkingen zijn:

  1. huidallergieën: jeuk en blaasjes 
  2. anale en rectale jeuk
  3. overmatige dorst
  4. teerachtige ontlasting
  5. lagere urineproductie
  6. beschadiging van de bloedvaten en zenuwen bij diabetespatiënten
  7. oogschade met cataractvorming
  8. ademhalingsproblemen

Veilige dosering 

De FDA heeft het normale consumptieniveau van sorbitol vastgesteld op dagelijks twee doses van 25 gram. 

Bewaar sorbitol bij een normale atmosferische temperatuur van 15 tot 30 graden. Lagere temperaturen kunnen sorbitol namelijk verdikken.

Alternatieven voor sorbitol 

Gezonde alternatieve zoetstoffen zijn: 

  1. stevia: de gezondste zoetstof
  2. xylitol
  3. erythritol
  4. yaconsiroop

Stevia. Stevia bevat een aantal unieke eigenschappen, waardoor het goedgekeurd is door meerdere gezondheidsinstanties. Stevia kan, in tegenstelling tot kunstmatige zoetstoffen en suiker, je bloedsuiker onderdrukken en je glucosetolerantie verhogen.

Erythritol. Hoewel kunstmatige zoetstoffen bijwerkingen kunnen veroorzaken, lijkt erythritol de uitzondering op deze regel te vormen. Studies hebben aangetoond dat er na erythritol inname geen bijwerkingen optreden. Dit heeft te maken met de deeltjes van erythritol. In vergelijking met de meeste suikeralcoholen zijn deze deeltjes zijn veel kleiner.

Natuurlijke suikers zijn mogelijk ook een alternatief. Ahornsiroop, honing en melasse zijn, in vergelijking met gewone suiker, minder schadelijk en hebben zelfs gezondheidsvoordelen als je ze met mate gebruikt. 

Take home message 

Aangezien sorbitol het bloedsuikergehalte minder verhoogt wordt het voorgeschreven aan diabetespatiënten.

Het natuurlijk voorkomende suiker alcohol sorbitol wordt in veel eetbare vruchten, groenten en bessen aangetroffen. De sorbitol die wij tegenwoordig gebruiken is echter van maïs afkomstig. 

Dan ga je je al snel afvragen of het wel gezond is. Normaal gesproken is sorbitol gelukkig niet schadelijk en treden er meestal geen bijwerkingen op. 

Als er al bijwerkingen optreden, betreft het maag- en darmklachten en deze zijn meestal mild. Bijwerkingen kunnen ontstaan, omdat sorbitol in de dunne darm niet volledig verteerd wordt.

Erythritol heeft van alle suikeralcoholen de minste bijwerkingen, waardoor het een goed alternatief is als je bijvoorbeeld een intolerantie voor FODMAPs hebt.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij onder andere over gezondheidskwesties voor Human Nature.

Bronnen

Birkhed, D., Edwardsson, S., Kalfas, S., & Svensäter, G. (1984). Cariogenicity of sorbitol. Swedish dental journal, 8(3), 147-154.

Burt, B. A. (2006). The use of sorbitol-and xylitol-sweetened chewing gum in caries control. The Journal of the American Dental Association, 137(2), 190-196.

Gales, M. A., & Nguyen, T. M. (2000). Sorbitol compared with xylitol in prevention of dental caries. Annals of Pharmacotherapy, 34(1), 98-100.

Mickenautsch, S., & Yengopal, V. (2012). Effect of xylitol versus sorbitol: a quantitative systematic review of clinical trials. International dental journal, 62(4), 175-188.

de Cock, P., Mäkinen, K., Honkala, E., Saag, M., Kennepohl, E., & Eapen, A. (2016). Erythritol is more effective than xylitol and sorbitol in managing oral health endpoints. International journal of dentistry, 2016.

Johnston, K. R., Govel, L. A., & Andritz, M. H. (1994). Gastrointestinal effects of sorbitol as an additive in liquid medications. The American journal of medicine, 97(2), 185-191.

Olefsky, J. M., & Crapo, P. (1980). Fructose, xylitol, and sorbitol. Diabetes Care, 3(2), 390-393.

Förster, H. (1976). Possible side effects of glucose, fructose, sorbitol and xylitol in man. Internationale Zeitschrift fur Vitamin-und Ernahrungsforschung. Beiheft, 15, 116-130.

Brunzell, J. D. (1978). Use of fructose, sorbitol, or xylitol as a sweetener in diabetes mellitus. Journal of the American Dietetic Association, 73(5), 499-506.

Payne, M. L., Craig, W. J., & Williams, A. C. (1997). Sorbitol is a possible risk factor for diarrhea in young children. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 97(5), 532.

Godswill, A. C. (2017). Sugar alcohols: chemistry, production, health concerns and nutritional importance of mannitol, sorbitol, xylitol, and erythritol. Int. J. Adv. Acad. Res, 3, 31-66.