Soja en Milieu: 7 Verwoestende Effecten

In 2021 is er maar liefst 361.000 miljoen ton soja verbouwd. Hiervoor was ongeveer 125 miljoen hectare land voor nodig. Meer land dan heel Zuid-Afrika. Er is dus zeker een relatie tussen soja en milieu.

Volgens de National Farmers Union heeft tofu (soja-eiwit) een grotere impact op de planeet dan varkensvlees, rundvlees en kip.

Dit artikel vertelt je alle verwoestende effecten van soja op het milieu inclusief de positieve kant van soja.

sojabonen soja

1. Ontbossing

De vraag naar soja neemt alsmaar toe. Hiervoor moeten natuurgebieden plaatsmaken voor sojaplantages.

Kilometerslange sojavelden zijn daarom verantwoordelijk voor ontbossing. Hierbij zijn natuurlijke habitats en uitgestrekte bosgebieden vernietigd.

Wat betreft de wereldwijde sojaproductie spannen drie landen de kroon:

  1. Amerika: 35%
  2. Brazilië: 29%
  3. Argentinië 18%

Het is dus duidelijk dat soja heeft geleid tot de omvorming van bossen.

2. Uitstoot van broeikasgassen

Dit monocultuurland van soja zorgt voor de uitstoot van broeikasgassen zoals kooldioxide.

Ontbossing draagt ook bij aan uitstoot van broeikasgassen. In Brazilië is de sojaproductie verantwoordelijk voor maar liefst 29% van de uitstoot.

Weetje

Wist je dat één glas sojamelk (200 ml) voor maar liefst 0,195 kg aan CO2 uitstoot? Een grotere milieu impact dan koemelk.

De berichtgeving rondom soja en broeikasgassen is nogal tegenstrijdig. Hoewel critici beweren dat soja geen duurzaam vleesalternatief is, blijkt uit andere rapporten het tegendeel.

Zo zou de uitstoot van broeikasgassen van vlees veel hoger zijn dan de uitstoot door tofu.

3. Verlies van biodiversiteit

De ontbossing op grote schaal leidt tot verwoestende neveneffecten. Door het verlies van de enorme stukken natuurgebied raakt deontbossing biodiversiteit verloren.

In Brazilië zijn er maar liefst 10.000 verschillende plantensoorten. De grootschalige ontbossing zal dit waarschijnlijk negatief beïnvloeden.

Weetje

Wist je dat 70-75% van de sojaproductie wordt gebruikt om dieren te voeden? De vraag naar vleesproducten neemt natuurlijk ook toe.

4. Giftige chemicaliën

De sojateelt vereist grote hoeveelheden zuurneutraliserende kalk. Daarnaast zijn er ook grote hoeveelheden pesticiden, herbiciden en synthetische meststoffen nodig.

Dit zorgt voor een groot gevaar voor het milieu. Deze giftige chemicaliën vergiftigen rivieren, vervuilen het bos en vernietigen wilde dieren. Bovendien kan het bij de mens geboorteafwijkingen veroorzaken.

5. Waterverontreiniging

De grootschalige sojaproductie leidt tot andere verwoestende neveneffecten, namelijk waterverontreiniging. Een ander groot probleem is de bodemerosie.

6. Bodemerosie

De sojateelt gaat gepaard met bodemerosie. Gelukkig is de mate van deze bodemerosie de laatste jaren afgenomen.

Helaas is het percentage nog vele malen te hoog en dus nog onvoldoende. Op dit moment is het niet duurzaam.

Op de grote sojaboerderijen is de bodemverdichting een probleem. Het telen van soja is hier namelijk sterk gemechaniseerd.

7. Vereist veel verwerking

Volgens de boeren is tofu slechter voor het milieu dan vlees. Hier hebben ze een goed argument voor.

In vergelijking kost de sojaproductie meer energie dan de vleesproductie. Soja wordt namelijk verwerkt waardoor er meer energie nodig is.

Bovendien zijn soja-eiwitten in tofu minder verteerbaar. Je zal dus meer moeten binnenkrijgen om dezelfde hoeveelheid uit vlees te krijgen.

Maar soja komt niet in de buurt van de uitstoot van vlees.

Soja is veel beter dan vlees voor het milieu

De relatie tussen soja en milieu is niet alleen maar negatief. 

Over de hele linie lijkt sojaconsumptie in vergelijking met de vleesconsumptie beter voor het milieu te zijn.

Zo blijkt een veganistisch dieet in vergelijking met een omnivoor dieet voor slechts de helft vanmilieu planeet duurzaam de broeikasgasuitstoot te zorgen.  

Bovendien wordt er dankzij soja geen land ontbost in het amazonegebied, wat een groot impact heeft op het milieu.

Kortom, er is ook een positieve relatie tussen soja en milieu.

Soja vs zuivel en rundvlees

Wekelijks 1-2 keer soja eten zorgt jaarlijks voor 12 kilogram aan broeikasgassen. Dit staat gelijk aan:

  • 51 kilometer lang rijden
  • een huis twee dagen verwarmen

Maar zuivel en rundvlees zijn veel erger. Zuivel zorgt voor 4 keer zoveel uitstoot terwijl dezelfde hoeveelheid rundvlees verantwoordelijk is voor maar liefst 604 kilogram aan broeikasgassen. Dit staat gelijk aan:

  • 1542 kilometer lang rijden
  • een huis 95 dagen verwarmen

Kijkend naar deze cijfers kan de relatie tussen soja en milieu dus ook juist positief zijn.

Zoals je hebt gemerkt is de relatie tussen soja en milieu erg complex. Er zijn zowel voor als tegenargumenten.

Take home message

Steeds meer mensen stappen over op plantaardige producten zoals soja. Daarom vragen steeds meer mensen zich af wat de impact van soja op het milieu is.

De grootschalige sojaproductie zorgt voor ontbossing, uitstoot van broeikasgassen, verlies van biodiversiteit, giftige chemicaliën, waterverontreiniging en bodemerosie. 

Het lijkt bijna alsof soja in zijn eentje heel het milieu vernietigt, maar zo simpel is dat niet.

Hoewel de productie van soja meer broeikasgassen lijkt uit te stoten is een veganistisch dieet juist vriendelijker voor de uitstoot dan een omnivoor dieet.

Jammer genoeg zorgt soja voor verlies van biodiversiteit en ontbossing. Het is wel complex aangezien 75% van de soja door dieren wordt gegeten (die wij vervolgens weer opeten).

En de vleesconsumptie blijft alsmaar toenemen. Het eten van een veganistisch dieet met soja lijkt in ieder geval beter voor het milieu te zijn dan vlees.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij onder andere over gezondheidskwesties voor Human Nature.

Bronnen

Nepstad, D., McGrath, D., Stickler, C., Alencar, A., Azevedo, A., Swette, B., … & Hess, L. (2014). Slowing Amazon deforestation through public policy and interventions in beef and soy supply chains. science, 344(6188), 1118-1123.