Lactose is een uniek koolhydraat en zit in de melk van zoogdieren. Voor een optimale gezondheid heb je lactose nodig. Lactose is verantwoordelijk voor maar liefst 40% van je energiebehoefte.

Echter, lactose kan nogal verwarrend zijn. Zo wordt lactose-intolerantie vaak door elkaar gehaald met een koemelkallergie. Hoewel de symptomen op elkaar kunnen lijken heeft het niets met elkaar te maken. Er zijn een aantal belangrijke verschillen waar je goed op moet letten.  

Wellicht heb je ergens over lactose gehoord en vraag je je nu af wat daar precies mee bedoeld wordt. Kortom, wat is lactose?

Dit artikel vertelt je alles wat je moet weten over lactose.

Waar zit lactose in?

Na de vraag ‘’wat is lactose?’’ is het ook handig om te weten waar het precies in zit. Mogelijk heb je een intolerantie en wil je lactose vermijden. 

De volgende ingrediënten zijn van melk afkomstig en bevatte dus lactose:

1. wei
2. kaas
3. bijproducten van melk
4. droge melkbestanddelen
5. melkpoeder
6. wrongel
7. boter
8. droge  vetvrije melk

Kleine hoeveelheden lactose:

1. calcium verrijkte sojaproducten: sojamelk, sojakaas, soja yoghurt, soja-ijs. 
2. boter en room
3. lactosevrije koemelk
4. brood en granen
5. fruit en groenten
6. vlees en andere eiwitrijke voedingsmiddelen

Wat is lactose-intolerantie?

Omdat de hoeveelheid lactase vanaf de leeftijd van 3 jaar afneemt kunnen kinderen lactose-intolerantie ontwikkelen. 

In 70% van de gevallen zal lactose-intolerantie zich vanzelf ontwikkelen omdat de productie van lactose langzamer wordt of stopt. De symptomen komen vaak pas aan het licht bij tieners en jonge volwassenen.

Het kind kan dan na het eten of drinken van melkproducten last krijgen van een opgeblazen gevoel, buikpijn, misselijkheid, winderigheid en diarree. 

Lactose-intolerantie is iets anders dan een koemelkallergie. Bij lactose-intolerantie kan je het lactose niet goed afbreken en dus niet goed ‘’tolereren’’ en bij een koemelkallergie treedt er een allergische reactie op na de inname van koemelk.

Veel voorkomende oorzaken lactose-intolerantie:

1. familiegeschiedenis
2. infectie
3. spijsverteringsziekten
4. dunne darm verwonding
5. aangeboren lactase deficiëntie
6. te vroeg geboren baby

Symptomen en tekenen lactose-intolerantie:

1. winderigheid en losse ontlasting
2. opgeblazen gevoel
3. gegeneraliseerde buikpijn en krampen
4. waterige diarree
5. misselijkheid
6. frequente verkoudheid
7. huiduitslag

Mogelijke gevolgen van lactose-intolerantie:

1. beschadigde darm microvilli
2. lekkende darm syndroom
3. osteoporose door onvoldoende calcium
4. in zeldzame gevallen chronisch eczeem

Er wordt nog wel eens gewichtstoename opgemerkt bij lactose-intolerantie. Mogelijk ben je aangekomen sinds het vervangen van de melkproducten door koolhydraatrijke of vetrijke voeding. 

Soms ontstaat er een indirecte gewichtstoename door een daling van de lichamelijke activiteit. 

Nu weet je dus wat lactose is en wat mensen precies bedoelen met een lactose-intolerantie. 

Diagnose lactose-intolerantie 

De diagnose lactose-intolerantie wordt gesteld op basis van een anamnese, lichamelijk onderzoek en eventueel een aanvullende test waarmee de opname van lactose in kaart kan worden gebracht. 

1. Lactosetolerantietest: na het vasten krijg je een drank met lactose. De losse ontlasting wordt vervolgens gedurende 24 uur op de aanwezigheid van lactose getest.
2. Waterstofademtest: ook hier krijg je een drank met veel lactose, vervolgens wordt de hoeveelheid waterstof in de adem gemeten op meerdere tijdstippen. Als er een hoog waterstofgehalte wordt aangetroffen is er sprake van lactose-intolerantie.
3. Disaccharidase-test (biopsie). Bij een endoscopie van het bovenste gedeelte van de dunne darm wordt een biopsie afgenomen om de enzymen te analyseren.

Dieetadviezen 

Je kan de productie van lactase helaas niet verhogen, maar met dieetaanpassingen kan je symptomen verminderen en voorkomen. 

Soms kan je nog steeds voedingsmiddelen met lactose eten. De arts raadt soms lactase-enzymen aan.

Tips:

1. kleine hoeveelheden: nadat je lactose hebt beperkt kan je de hoeveelheden melkproducten geleidelijk weer aan het dieet toevoegen. Noteer wanneer er symptomen optreden en bij welke voedingsmiddelen. 
2. lactosegehalte: zuivelproducten bevatten verschillende lactosegehaltes. Zo bevat yoghurt en harde kazen van nature minder lactose. 
3. combineer: neem bij de maaltijd wat melkproducten. Veel mensen ervaren minder klachten als je melk tijdens de maaltijd inneemt. 
4. lactose gereduceerde en lactosevrije melkproducten: aan deze producten is lactase toegevoegd waardoor lactose is vermindert.
5. lactasedruppels
6. lactasepil

Aangezien je door lactose-intolerantie weinig of geen melk meer zult drinken zul je ook een belangrijke calciumbron verliezen. 

Verhoog daarom de inname van calcium met een van de volgende calciumrijke voedingsmiddelen: 

1. groene groenten: broccoli, boerenkool, collard greens, en raapstelen 
2. zalm en sardines
3. calcium verrijkte ontbijtgranen  
4. calcium verrijkte sojamelk en sinaasappelsap

Take home message

Lactose is een melksuiker dat in melkproducten voorkomt. Je lichaam kan met het enzym lactase delactose tot galactose en glucose afbreken. 

Als je een lactasetekort hebt ontstaat er lactose-intolerantie waardoor je het lactose niet meer goed kan afbreken waardoor vervelende symptomen ontstaan zoals een opgeblazen gevoel, misselijkheid, krampen, winderigheid, en diarree. 

Door een aantal dieetaanpassingen verbeteren de symptomen en de prognose is meestal uitstekend. In tegenstelling tot lactose-intolerantie kan een koemelkallergie wel gevaarlijk zijn.