Hoewel er in de media vaak slecht wordt gesproken over zout, moeten sommige berichten over zout met een korreltje zout worden genomen. Een leven zonder zout is simpelweg onmogelijk, zonder zout zou je dood gaan.

Zout (natrium) is een belangrijke voedingsstof en je lichaam heeft kleine hoeveelheden zout nodig. Echter, overmatige hoeveelheden kunnen ongezond zijn. 

Wellicht heb je ergens gelezen over zout en vraag je je nu af of het goed of slecht is. Kortom, is zout gezond of ongezond?

Om je vochtbalans in evenwicht te houden en voor een gezonde bloeddruk heb je zout nodig. Daarnaast hebben je zenuwen en spieren zout nodig om optimaal te kunnen functioneren. Te weinig natrium verhoogt juist het slechte cholesterol en triglyceriden. Een zoutarm dieet kan zelfs de insulineresistentie verhogen. 

Een hoge zoutinname is echter ongezond en kan bijdragen aan een hoge bloeddruk, wat het risico verhoogt op aandoeningen zoals hartfalen, nierproblemen, osteoporose en beroerte. Door zout ga je ongezonder eten en kan het hoofdpijn veroorzaken door het uitzetten van je bloedvaten in de hersenen. Door zout ga je niet alleen meer water vasthouden, zout lijkt ook in verband te staan met een toename in lichaamsvet. 

Dit artikel vertelt je alle gezonde en ongezonde effecten van zout, het verband tussen zout en de nierfunctie, het gezondste zout en handige tips om de zoutinname te verlagen.

Wanneer is zout gezond?

Veel mensen denken dat ze zout helemaal moet schrappen. Zout is echter een zeer belangrijke voedingsstof voor het menselijk lichaam.

Er zijn een aantal gezonde effecten van zout, waar de meeste mensen niet van op de hoogte zijn. 

LDL cholesterol. Uit studies blijkt dat een zoutbeperking de triglyceriden en het slechte LDL cholesterol kan verhogen. Dit zijn twee belangrijke risicofactoren voor hartaandoeningen. Door wel zout te eten, kan je het hart dus beschermen. 

Vochtbalans. Het lichaam heeft zout nodig voor een optimale vochtbalans en een gezonde bloeddruk.

Zenuwen en spieren. Je spieren en zenuwen hebben zout nodig om goed te kunnen functioneren. 

Insulineresistentie. Zout speelt zelfs een rol bij de bloedsuikerregulatie. Uit onderzoek blijkt dat een zoutarm dieet het renine-angiotensine-aldosteron- en het sympathische zenuwstelsel activeert. Dit kan vervolgens de insulineresistentie verhogen, waardoor de kans op diabetes toeneemt. 

Aanbevolen hoeveelheid zout 

De meesten consumeren elke dag ongeveer 9 gram zout. Gezonde volwassenen zouden echter niet meer dan 5 gram zout op een dag moeten eten, dit is minder dan een theelepel. 

Kijk op de etiketten van verpakte voedingsmiddelen naar het natriumgehalte. Zout bestaat namelijk uit natrium en chloride. Ga voor producten die per 100 gram minder dan 120 mg natrium bevatten. Streef elke dag naar een maximum van 2000 mg natrium.

Mensen met een chronische nierziekte moeten de natriuminname beperken tot 1500 milligram per dag. 

Wanneer is zout ongezond?

Ongezond dieet. Je gaat waarschijnlijk gezonder eten wanneer je de inname van natrium beperkt. Het meeste zout in onze voeding is namelijk niet afkomstig van tafelzout, maar van bewerkte voedingsmiddelen die het natrium als conserveermiddel gebruiken. Daarnaast bevatten deze voedingsmiddelen tal van andere ongezonde ingrediënten. 

Hoofdpijn. Door de natriuminname te verlagen zal de trek in zout verminderen. Hiermee verlaag je ook de kans op hoofdpijn. De bloedvaten in je hersenen kunnen namelijk uitzetten na een hoge zoutinname. Je hoofdpijn is dus mogelijk te wijten aan deze kloppende bloedvaten.

Hartgezondheid. Bij een hartziekte of congestief hartfalen kan extra zout ervoor zorgen dat je meer vocht gaat vasthouden. Dit kan leiden tot kortademigheid en  een ziekenhuisopname.

Verhoogde bloeddruk. Een hoge zoutconsumptie wordt in verband gebracht met een hoge bloeddruk (hypertensie), wat vervolgens de nierfunctie kan aantasten. 

Gewichtstoename. Door een teveel aan natrium kan je lichaam meer water gaan vasthouden, waardoor de weegschaal extra kilo’s aangeeft. Er is echter meer dan alleen water gewicht. Een hoge zoutconsumptie lijkt namelijk ook in verband te staan met een toename in lichaamsvet, met name het vet rondom je middel.

Te veel zout. Op korte termijn kan het eten van te veel zout erge dorst, een tijdelijke stijging van de bloeddruk en een opgeblazen gevoel veroorzaken. In ernstige gevallen kan het tot hypernatriëmie leiden. Een onbehandelde natriëmie kan fataal zijn.

Uit een onderzoek blijkt dat het consumeren van suiker slechter is dan het consumeren van zout, kijkend naar het vermogen om de bloeddrukniveaus en het risico op hartziekten te verhogen. 

Verband tussen zout, hoge bloeddruk en nierfunctie 

De nieren verwijderen overtollig water door het bloed te filteren. Een evenwicht tussen natrium en kalium is hierbij erg belangrijk. 

Een teveel aan natrium zal deze balans verstoren, waardoor de nieren het overtollig water niet meer effectief kunnen afvoeren. Dit leidt tot een hogere bloeddruk. Een hogere bloeddruk zal vervolgens de nieren extra belasten, waardoor er nieraandoeningen kunnen ontstaan.

Teveel natrium en water kan de volgende symptomen veroorzaken:

1. Verhoogde bloeddruk 
2. Toegenomen belasting van het hart
3. Kortademigheid door vocht in de longen
4. Zwelling in de handen, voeten, gezicht, of benen 
5. Kramp

Het gezondste zout 

De minst geraffineerde zouten, zonder conserveringsmiddelen, zijn de gezondste vormen van zeezout. Toegevoegde conserveringsmiddelen kunnen klontering gaan vormen.

Volgens gezonde koks is Roze Himalaya zout de ultieme mineraalrijke smaakmaker, een van de zuiverste vormen van de zeezout familie.

Roze Himalaya zout bevat in vergelijking met zeezout sporen van meer heilzame mineralen. Zeezout bevat 72 deeltjes, terwijl Roze Himalaya zout alle 84 essentiële sporenelementen waar het lichaam niet zonder kan bevat. 

Wees je er wel van bewust dat deze mineralen in Himalaya zeezout slechts in kleine hoeveelheden aanwezig zijn. Ga de inname van het zout niet verhogen om de voordelen van de aangeprezen mineralen te benutten.

Handige tips 

De smaak voor zout voedsel is niet ingebouwd, maar aangeleerd. Met de volgende tips kan je smaakpapillen trainen om minder zout te eten:

1. vervang verwerkt voedsel met veel toegevoegd zout door vers voedsel 
2. kies verpakte producten met het laagste natriumgehalte
3. kies verpakte voedingsmiddelen met het label ‘met laag zoutgehalte’, ‘zonder toegevoegd zout’, of ‘zout gereduceerd’
4. laat de zoutmolen in de kast staan
5. beperkt de sauzen met een hoog zoutgehalte
6. vervang zout voor kruiden en specerijen

Take home message 

Zoals de meeste dingen in het leven is een teveel niet goed, dit geldt vooral voor zout. Te veel zout consumeren is ongezond en draagt bij aan een hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en nieraandoeningen.

Door een teveel aan natrium gaat het lichaam overtollig vocht vasthouden waardoor de bloeddruk verhoogt wordt. Deze  verhoogde bloeddruk vormt een extra belasting voor het hart en de nieren. Te veel natrium verhoogt dus de kans op nierziekten, hartfalen, beroerte, osteoporose, maagkanker.

Maar je lichaam kan niet zonder zout. Je hebt natrium nodig voor het in stand houden van een optimale vochtbalans en bloeddruk en voor het functioneren van je zenuwen en spieren. Een zoutbeperking kan zelfs tot hartziekten leiden. 

Roze Himalaya zout heeft een betere samenstelling dan zeezout, toch moet ook hier niet teveel van worden gegeten.. 

Kortom, voorkom dat je teveel zout binnen krijgt, maar schrap het niet uit je dieet.