Geschreven door Dirk Cornelis, BSc
Mensen gebruiken laxeermiddelen om af te vallen, omdat ze denken dat laxeermiddelen de opname van calorieën kan voorkomen. Is dit überhaupt wel zo?
Normaal gesproken gebruik je een laxeermiddel om de stoelgang te stimuleren of de ontlasting zachter te maken bij verstopping. Laxeermiddelen worden nu soms echter ook na een eetbui of grote maaltijd ingenomen, hopende dat het voedsel sneller door het lichaam beweegt zodat het lichaam de calorieën niet kan opnemen.
Wellicht heb je ergens gelezen over laxeermiddelen en vraag je je nu af of je ze kan gebruiken voor het bevorderen van gewichtsverlies. Kortom, kan je met een laxeermiddel afvallen?
KORT ANTWOORD
Een laxeermiddel is zowel een ineffectieve als onveilige strategie om af te vallen. Laxeermiddelen gebruiken om af te vallen wordt daarom door artsen afgeraden. Mensen denken ten onrechte dat een laxeermiddel de opname van calorieën voorkomt. Laxeermiddelen werken op je dikke darm. Calorieën worden echter al in je dunne darm geabsorbeerd. Het tijdelijke gewichtsverlies kan verklaard worden door het verlies van watergewicht. Laxeermiddelen leiden dus niet tot blijvend gewichtsverlies.
Dit artikel vertelt je waarom je met een laxeermiddel niet afvalt, de rol van watergewicht en de gevaren van laxeermiddelen.
Laxeermiddelen helpen niet met afvallen
Met een laxeermiddel afvallen is dus een mythe. Maar hoe kan het nou dat je niet afvalt, terwijl je wel degelijk meer verliest dan normaal. Dit heeft te maken met je dunne en dikke darm.
Als je hebt gegeten passeert het voedsel de maag, de dunne darm, de dikke darm en het rectum. Voordat het voedsel in de dikke darm terecht komt, heeft het al allerlei processen doorlopen.
De calorieopname vindt plaats in de dunne darm, terwijl de laxeermiddelen juist op je dikke darm inwerken. Dit verklaart waarom laxeermiddelen zo ineffectief zijn. De ontlasting die laxeermiddelen opwekken bevat nog weinig calorieën.
De dikke darm neemt in gezonde situaties water en mineralen op. Bij het gebruik van laxeermiddelen wordt deze opname beperkt. Laxeermiddelen kunnen daarom gevaarlijk zijn.
Laxeermiddel leidt enkel to verlies watergewicht
De gedachte dat je met een laxeermiddel kan afvallen is geen gek idee. Tijdelijk kan je zeker gewicht verliezen door laxeermiddelen. De vraag is echter waar dit gewichtsverlies vandaan komt.
Je verliest namelijk veel water, maar geen calorieën. Het verloren gewicht zul je na het drinken van water weer snel aankomen.
Bovendien is het verlies van water gevaarlijker dan je in eerste instantie zou verwachten.
Momenteel zijn er geen onderzoeken die de gewichtsverliesbevorderende eigenschappen kunnen aantonen.
Gevaren van laxeermiddelen
Hoewel een laxeermiddel het afvallen dus niet kan bevorderen, verhoogt het wel de kans op gevaarlijke bijwerkingen.
Bijwerkingen van laxeermiddelgebruik zijn:
- elektrolytenonbalans
- uitdroging
- mogelijke afhankelijkheid
- mineraaltekorten
- medicijnen werken niet meer effectief
- grotere kans op eetstoornissen
Je lichaam kan het water niet zomaar uitscheiden, daar heeft het belangrijke elektrolyten voor nodig.
Misbruik van laxeermiddelen kan op de lange termijn het spijsverteringsstelsel blijvend beschadigen, waaronder het veroorzaken van chronische verstopping en spier- en zenuwschade van de dikke darm.
Kortom, met een laxeermiddel afvallen is ineffectief en brengt vooral gevaren met zich mee.
Uitdroging
Een laxeermiddel veroorzaakt dus uitdroging. Tekenen en symptomen van uitdroging zijn:
- licht gevoel in het hoofd
- hoofdpijn
- zwakte
- duizeligheid
- verwarring
- flauwvallen
- donkergekleurde plas
- wazig zien
Er kunnen ernstige bijwerkingen optreden als er overmatige hoeveelheden laxeermiddelen worden gebruikt zonder dat er vloeistoffen worden ingenomen.
Dit kan in zeldzame gevallen leiden tot nierproblemen, hartproblemen en in extreme gevallen de dood.
Elektrolyten onbalans
Met elektrolyten worden belangrijke zouten en mineralen bedoelt. Elektrolyten spelen een belangrijke rol in je spieren, dikke darm, zenuwen en hart.
Er kan bij het gebruik van laxeermiddelen een elektrolyten onbalans ontstaan, doordat je veel vocht en mineralen kwijtraakt in de dikke darm.
Een verlies aan elektrolyten kan het volgende veroorzaken:
- misselijkheid
- overgeven
- hoofdpijn
- verwarring
- spierzwakte
- hartproblemen
- diarree
Stoelgangproblemen
Door laxeermiddelen langer dan een week te gebruiken kan de spierspanning in de darm dalen. Door de zwakkere spieren zal de stoelgang moeilijker bewegen. Op de lange termijn kunnen laxeermiddelen dus juist constipatie veroorzaken.
Veilige manieren om af te vallen
Met een laxeermiddel afvallen is niet zonder gevaren. Er zijn effectievere en gezondere alternatieven:
- regelmatige lichaamsbeweging
- verminder suikerhoudenden dranken
- eet veel groenten en vruchten
- hogere eiwitinname
- gezondere snacks
- minder alcohol
- portiecontrole
- caloriebeperking
Take home message
Laxeermiddelen zijn niet alleen ineffectief om mee af te vallen, ze zijn ook nog eens onveilig.
Laxeermiddelen zijn pas werkzaam in de dikke darm. Als het voedsel in de dikke darm terechtkomt, zijn de calorieën al in de dunne darm opgenomen. De toegenomen stoelgang bevat dus niet veel calorieën.
Voordat het voedsel in je dikke darm terechtkomt zijn de meeste calorieën, voedingsstoffen en vetten al opgenomen. Het overblijfsel bevat voornamelijk water en mineralen. Teveel laxeermiddelen kunnen uitdroging, elektrolytstoornissen en mineraaltekorten veroorzaken.
Je verlies geen calorieën maar wel veel water. Het verloren watergewicht verklaart waarom mensen denken dat ze afgevallen zijn. Dit is echter van tijdelijke aard.
Er gelukkig effectievere en veilige manieren om af te vallen.
Over Diederik
Bronnen
Vanin, J. R., & Saylor, K. E. (1989). Laxative abuse: a hazardous habit for weight control. Journal of American College Health, 37(5), 227-230.
Sherwood, N. E., Harnack, L., & Story, M. (2000). Weight-loss practices, nutrition beliefs, and weight-loss program preferences of urban American Indian women. Journal of the American Dietetic Association, 100(4), 442-446.
Sansone, R. A. (1984). Complications of hazardous weight-loss methods. American family physician, 30(2), 141-146.
Xing, J. H., & Soffer, E. E. (2001). Adverse effects of laxatives. Diseases of the colon & rectum, 44(8), 1201-1209.
Müller-Lissner, S. A. (1993). Adverse effects of laxatives: fact and fiction. Pharmacology, 47(Suppl. 1), 138-145.
