Antibiotica tast je darmflora aan. Het duurt maar liefst 6 maanden voordat je daarvan hersteld bent. 

Kan antibiotica prikkelbaredarmsyndroom uitlokken?

Dit artikel vertelt je hoe antibiotica de darmflora kan aantasten, hoe antibiotica de symptomen juist kan verlichten en hoe je het herstel van de darmflora kan versnellen.

Antibiotica verandert het microbioom

Je darmbacteriën in dit darmmicrobioom breken alvleesklierenzymen (proteasen) af.

Als je de alvleesklierenzymen niet meer afbreekt, zullen de enzymen dus omhoog gaan wat tot een verhoogde doorlaatbaarheid van de darmwand kan leiden.

Hoewel antibiotica de infectieziekten drastisch hebben teruggebracht, is het voorkomen van onder andere inflammatoire darmziekten toegenomen.

Het darmmicrobioom is betrokken bij functionele-, stofwisselings- en ontstekingsstoornissen. Met breedspectrum antibiotica kan dit microbioom verstoord raken.

Zo heeft een meta-analyse aangetoond dat antibioticagebruik het risico op de ziekte van Crohn maar liefst verdubbelt.

Hier is een mogelijke verklaring voor. De activiteit van het protease was toegenomen, meestal van de alvleesklierproteasen. Dit verhoogt de doorlaatbaarheid van de darmcellen.

Dit komt omdat de antibiotica de darmbacteriën doodt die die alvleesklierenzymen gewoonlijk afbreken.

Antibiotica zoals levofloxacine en metronidazol verminderen de  darmbacteriën in de poep.

Elke dag scheidt de alvleesklier 500 mg tryptase af aan de darm. Zo verhindert breedspectrumantibiotica de afbraak van het tryptase enzym van de alvleesklier.

Antibiotica verhoogt dus alvleesklierenzymen en beïnvloedt daarmee de barrièrefunctie van de darmen. Zo neemt de doorlaatbaarheid van de darmen toe.

Vicieuze cirkel

Bij vatbare mensen zou antibiotica tot een aanhoudend verhoogde doorlaatbaarheid van de darm kunnen leiden. Je kan namelijk in een vicieuze cirkel terecht komen.

Als de doorlaatbaarheid is toegenomen worden de immuuncellen geactiveerd. Door deze activering wordt de doorlaatbaarheid weer verhoogt.

In asymptomatische personen is het gebruik van antibiotica een risicofactor voor het prikkelbaredarmsyndroom.

Het uitputten van het darmmicrobioom brengt dus risico’s met zich mee. Daarom worden er in plaats van breedspectrum juist meer gerichte middelen ontwikkeld.

Soms is antibiotica goed voor het prikkelbaredarmsyndroom

Antibiotica kan de kans op PDS met 300% verhogen. Er is echter een studie die het tegendeel bewijst.

Zo kan het antibioticum rifaximin de symptomen van het prikkelbaredarmsyndroom verlichten. Het gaat hier om een antibioticakuur van twee weken.

Deze verlichting zou na het stoppen van de antibiotica maar liefst 10 weken aanhouden.

Maar hoe kan dat?

Het exacte werkingsmechanisme is momenteel nog onbekend maar er zijn meerdere mechanismen die een rol zouden kunnen spelen. 

Mensen met het prikkelbaredarmsyndroom kunnen ook een teveel aan dunnedarmbacteriën hebben. Met behulp van antibiotica kan de bacteriebalans teruggebracht worden. 

Uit studies blijkt dat rifaximin de bacteriële functie of structuur in de dunne darm kan wijzigen. Bovendien zou het ontstekingen kunnen remmen.

De antibiotica doen dus het volgende:

1. ondersteuning van de gezonde dikkedarmbacteriën
2. de schadelijke darmbacteriën onschadelijk maken 
3. verminderen van ontstekingen 
4. bescherming van het darmslijmvlies 

Zo kan antibiotica dus ook een positief effect hebben op PDS.

Herstel van de darmflora na antibiotica

Wanneer de goede darmbacteriën vernietigd worden kan het prikkelbaredarmsyndroom dus opvlammen. Je darmflora is namelijk uit balans.

Het lichaam heeft veel tijd nodig om de gezonde darmbacteriën te verhogen en het evenwicht te herstellen. 

Het duurt ongeveer een half jaar voordat de schade van antibiotica hersteld is. 

Dit is een van de redenen waarom antibiotica niet zomaar wordt voorgeschreven en artsen terughoudend kunnen zijn.

In de tussentijd wil je het risico op bijwerkingen natuurlijk verminderen. Met probiotica kan je de kans op diarree verminderen. Het bevordert ook het herstel van de darmflora.

Daarnaast zijn er veel manieren om het darmherstel te verspoedigen, zoals gefermenteerde voedingsmiddelen, vezelrijke voedingsmiddelen en prebiotische voedingsmiddelen.

Bijwerkingen antibiotica

De bijwerkingen van antibiotica kunnen mogelijk ook in de war worden gehaald met de symptomen van het prikkelbare darm syndroom. Het spijsverterinmgsstesel is namelijk vaak aangedaan (1 op de 10 mensen).

Het is daarom handig om je bewust te zijn van veel voorkomende bijwerkingen van antibiotica:

1. verlies van eetlust
2. misselijkheid
3. braken
4. opgeblazen gevoel
5. indigestie
6. buikpijn
7. diarree

Take home message

1 op de 10 mensen heeft last van het prikkelbaredarmsyndroom. Aangezien antibiotica het spijsverteringsstelsel aantast vragen veel mensen zich af of antibiotica en prikkelbaredarmsyndroom wel samengaan.

Antibiotica kan de goede darmbacteriën vernietigen waardoor de symptomen van het PDS kan opvlammen. 

Antibioticagebruik verdrievoudigt het risico op functionele gastro-intestinale symptomen zoals het prikkelbaredarmsyndroom in de eerste 4 maanden van het antibioticagebruik. 

Indirect kan antibiotica namelijk de alvleesklierenenzymen verhogen waardoor de doorlaatbaarheid van de darmen toeneemt. Dit leidt uiteindelijk tot een immuunreactie.

Dit moet natuurlijk beter. Met gericht antibiotica kan het de schade op het darm microbioom voorkomen worden en kunnen deze problemen mogelijk voorkomen worden.