Vapen, een vorm van e-sigaretten, is enorm populair geworden. Eén op de vijf jongeren heeft het afgelopen jaar vapen uitgeprobeerd, en onder 12- tot 14-jarigen heeft 10 procent in 2023 het gebruikt.

Veel mensen denken dat vapen minder schadelijk is dan gewoon roken, omdat het geen tabak bevat en omdat je geen rook, maar waterdamp, zou inademen. Echter, hoewel het “vape damp” wordt genoemd, adem je eigenlijk aerosolen of nevel in, geen waterdamp.

Het klopt dat je bij het vapen minder schadelijke chemicaliën binnenkrijgt dan bij gewone sigaretten. 

Terwijl sigarettenrook meer dan 7.000 chemicaliën bevat, heeft de damp van een e-sigaret minder chemicaliën. Toch blijft het gebruik van e-sigaretten niet zonder risico’s.

De vloeistof in e-sigaretten bevat nicotine, smaakstoffen en andere toevoegingen zoals acroleïne, dat voornamelijk wordt gebruikt om onkruid te verdelgen. 

Het is duidelijk dat deze stoffen niet gezond zijn om in te ademen. Dus, hoe schadelijk is vapen eigenlijk?

Dit artikel belicht de schadelijke effecten van vapen en onderzoekt de redenen waarom mensen ervoor kiezen om te vapen.

De Donkere Wolken boven Vapen: 13 Gevaren

Volgens het Trimbos-instituut heeft het gebruik van e-sigaretten onder jongeren en jongvolwassenen tussen 12 en 25 jaar alarmerende proporties bereikt. 

Recent onderzoek toont aan dat maar liefst één op de vijf jongeren en jongvolwassenen het afgelopen jaar een e-sigaret heeft gebruikt. 

Zelfs onder de 12- tot 14-jarigen heeft 10 procent in 2023 een e-sigaret geprobeerd. 

Deze trend baart zorgen vanwege de potentiële gezondheidsrisico’s die gepaard gaan met het gebruik van deze apparaten.

1. Longschade. Sommige studies suggereren dat het vapen al binnen drie dagen schade aan je longen kan veroorzaken. Dit komt door de chemische stoffen die vrijkomen bij het verdampen van de vloeistoffen in de e-sigaret. Deze chemische stoffen kunnen irritatie veroorzaken in de luchtwegen en ontstekingen veroorzaken.

2. Gevaarlijke chemische stoffen. Volgens de American Lung Association bevatten e-sigaretten verschillende gevaarlijke chemische stoffen, waaronder acetaldehyde, formaldehyde en acroleïne. Deze stoffen zijn aldehyden en kunnen ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals longaandoeningen en hart- en vaatziekten.

3. Toegevoegde smaakstoffen. Om de smaak van e-sigaretten te verbeteren, worden vaak smaakstoffen toegevoegd, zoals diacetyl. Echter, diacetyl kan bij inhalatie ontstekingen veroorzaken en leiden tot permanente littekenvorming in de kleinste vertakkingen van de luchtwegen. Dit kan uiteindelijk leiden tot een zeldzame aandoening genaamd ‘popcornlong’, die de ademhaling ernstig kan belemmeren.

4. Kanker. Het gebruik van e-sigaretten wordt ook in verband gebracht met een verhoogd risico op kanker. De chemicaliën die vrijkomen bij het verdampen van de vloeistoffen kunnen schadelijk zijn voor de cellen in de longen en andere delen van het lichaam, wat kan leiden tot de ontwikkeling van kanker.

5. Schade aan het hart en brein. Naast longschade kunnen e-sigaretten ook schadelijk zijn voor het hart en brein. De chemische stoffen in e-sigaretten kunnen de bloeddruk verhogen, de hartslag versnellen en de bloedvaten vernauwen, wat kan leiden tot een verhoogd risico op hartaandoeningen en beroertes.

6. Risico op astma en andere longaandoeningen. Het regelmatig inhaleren van de chemische stoffen in e-sigaretten kan het risico op astma en andere longaandoeningen verhogen. Deze aandoeningen kunnen leiden tot ademhalingsproblemen, kortademigheid en verminderde longfunctie.

7. Verslavingsrisico. Een ander gevaar van vapen is het verslavingsrisico. E-sigaretten bevatten vaak nicotine, een zeer verslavende stof. Het regelmatig gebruik van e-sigaretten kan leiden tot nicotineverslaving, wat moeilijk te doorbreken kan zijn en kan leiden tot een voortdurende afhankelijkheid van nicotine.

8. Overgang naar roken. Er is ook bezorgdheid dat het gebruik van e-sigaretten kan leiden tot het starten van het roken van tabak. Omdat e-sigaretten vaak nicotine bevatten, kunnen ze mensen blootstellen aan deze verslavende stof en het verlangen naar nicotine vergroten. Dit kan ertoe leiden dat mensen die e-sigaretten gebruiken, overstappen op het roken van traditionele sigaretten, wat een aanzienlijk gezondheidsrisico met zich meebrengt.

9. Toxische stoffen en metalen. Naast de bekende chemische stoffen kunnen e-sigaretten ook andere toxische stoffen en metalen bevatten, zoals lood, nikkel en cadmium. Deze kunnen vrijkomen uit de verwarmingscomponenten van de e-sigaret en kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid bij langdurige blootstelling.

10. Nicotinevergiftiging. Vooral bij jonge kinderen bestaat het risico op nicotinevergiftiging door het inslikken van e-vloeistoffen. Deze vloeistoffen kunnen een hoge concentratie nicotine bevatten, wat bij inname kan leiden tot misselijkheid, braken, duizeligheid, snelle hartslag en zelfs coma.

11. Effecten op de ontwikkeling van de hersenen. Voor jongeren en adolescenten kan het gebruik van e-sigaretten schadelijke gevolgen hebben voor de ontwikkeling van de hersenen. Nicotine kan de ontwikkeling van de hersenen beïnvloeden en cognitieve functies, leerprestaties en aandacht beïnvloeden, wat op lange termijn schadelijke effecten kan hebben op hun gezondheid en welzijn.

12. Passief roken. Hoewel e-sigaretten minder rook produceren dan traditionele sigaretten, kunnen ze nog steeds schadelijke stoffen in de lucht verspreiden die anderen kunnen inhaleren. Dit kan vooral zorgwekkend zijn in gesloten ruimtes of in de buurt van kwetsbare groepen, zoals kinderen, ouderen of mensen met ademhalingsproblemen.

13. Risico op ongelukken. Het gebruik van e-sigaretten brengt ook het risico op ongelukken met zich mee, vooral bij het manipuleren van de apparaten of het opladen ervan. Er zijn gevallen bekend van e-sigaretten die exploderen of vlam vatten tijdens het gebruik, met ernstige brandwonden en andere verwondingen tot gevolg.

Al met al zijn e-sigaretten niet zo onschadelijk als vaak wordt gedacht. Ze brengen verschillende gezondheidsrisico’s met zich mee en het is belangrijk om deze risico’s serieus te nemen bij het overwegen van het gebruik ervan.

De componenten van een vape e-sigaret 

Een vape e-sigaret bevat verschillende componenten die samen zorgen voor het verdampen van vloeistof, meestal met nicotine en smaakstoffen. De belangrijkste onderdelen zijn:

Batterij. Dit is de krachtbron van de e-sigaret die elektriciteit levert om de verdamper aan te drijven.

Verdamper (Atomizer). De verdamper is het onderdeel dat de vloeistof verhit tot het punt waarop het verdampt. Het bevat een spoel (coil) die wordt verwarmd door de batterij.

Tank (Reservoir). Dit is waar de vloeistof, ook wel e-liquid genoemd, wordt opgeslagen. De tank heeft een vulopening waar de vloeistof kan worden bijgevuld.

E-liquid (Vloeistof). Dit is de vloeistof die wordt verwarmd en verdampt door de verdamper. Het bestaat meestal uit propyleenglycol, plantaardige glycerine, nicotine (optioneel) en smaakstoffen.

Mondstuk (Drip Tip). Dit is het uiteinde van de e-sigaret waar de gebruiker aan zuigt om de damp in te ademen.

Deze componenten werken samen om de e-sigaret te laten functioneren en damp te produceren die door de gebruiker kan worden geïnhaleerd.

Waarom vapen mensen?

Van het willen stoppen met roken tot het lekker vinden van de verschillende smaken van e-sigaretten, zijn er allerlei redenen waarom mensen vapen.

Stoppen met roken (35,1%). Een aanzienlijk deel van de mensen die e-sigaretten gebruiken, doet dit als hulpmiddel bij het stoppen met roken. Ze zien het als een minder schadelijk alternatief voor tabak en hopen hun nicotineverslaving te verminderen of te elimineren.

Minder roken (28,8%). Een ander significant percentage gebruikt e-sigaretten om hun tabaksgebruik te verminderen. Ze kunnen ervoor kiezen om af en toe te vapen in plaats van regelmatig te roken, wat kan helpen bij het verminderen van de blootstelling aan schadelijke stoffen in tabaksrook.

Genot (18%). Een aanzienlijk aantal mensen vapet simpelweg omdat ze ervan genieten. Ze houden van de ervaring van het inhaleren van de damp, het uitproberen van verschillende smaken en het sociale aspect van vapen met anderen.

Minder schadelijk dan tabak (14%). Een aanzienlijk deel van de e-sigaretgebruikers gelooft dat het gebruik van e-sigaretten minder schadelijk is dan traditioneel roken. Ze zien het als een manier om de blootstelling aan schadelijke stoffen in tabaksrook te verminderen.

Minder schadelijk/storend voor de omgeving (13%). Sommige mensen kiezen ervoor om e-sigaretten te gebruiken omdat ze denken dat het minder storend is voor anderen in hun omgeving. Vapen produceert geen tabaksrook of sterke geuren, wat het als minder hinderlijk voor niet-rokers maakt.

Deze percentages laten zien dat er verschillende motieven zijn voor het gebruik van e-sigaretten, elk met zijn eigen belang en impact op het gedrag van de gebruiker.

Take home message

Vapen, een vorm van e-sigaretten, is de laatste jaren razend populair geworden, vooral onder jongeren. 

Ongeveer één op de vijf jongeren heeft het afgelopen jaar geprobeerd te vapen, en zelfs onder jongeren van 12 tot 14 jaar heeft 10 procent in 2023 het gebruikt. 

Maar ondanks het feit dat veel mensen denken dat vapen minder schadelijk is dan traditioneel roken vanwege het ontbreken van tabak en de perceptie van het inhaleren van ‘waterdamp’, blijft het gebruik van e-sigaretten niet zonder risico’s. 

E-sigaretten bevatten nog steeds schadelijke stoffen zoals nicotine, chemicaliën en onkruidverdelgers, die ernstige gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken.

Dus is vapen slecht? Kortom, is vapen schadelijk?

Vapen kan verschillende gezondheidsproblemen veroorzaken, en sommige studies suggereren dat je longen al na drie dagen beschadigd kunnen raken. En dat is niet zo verrassend. Volgens de American Lung Association bevatten e-sigaretten verschillende gevaarlijke chemische stoffen, waaronder acetaldehyde, formaldehyde en acroleïne. Deze stoffen, bekend als aldehyden, kunnen longaandoeningen en hart- en vaatziekten veroorzaken.

Om de smaak te verbeteren, wordt vaak diacetyl toegevoegd aan de vloeistof van e-sigaretten. Na inhalatie kan dit ontstekingen veroorzaken en zelfs leiden tot permanente littekenvorming in de kleinste luchtwegen, wat bekendstaat als “popcornlong” en ademhalingsproblemen kan veroorzaken.

Daarnaast zijn er aanwijzingen dat vapen kan leiden tot kanker, schade aan het hart en de hersenen, en een verhoogd risico op astma en andere longaandoeningen. Bovendien kunnen mensen verslaafd raken aan vapen, en vaak stappen mensen die vapen ook over op het roken van gewone sigaretten.

Het is duidelijk dat vapen verre van onschuldig is. Begin er nooit aan of stop ermee.

Het is belangrijk om de potentiële gezondheidsrisico’s serieus te nemen en verantwoorde keuzes te maken met betrekking tot het gebruik ervan.

Wil je meer weten over dit onderwerp en andere veelgestelde vragen? Neem dan een kijkje op mijn YouTube-kanaal, waarin ik deze onderwerpen in slechts één minuut bespreek.